Δευτέρα 28 Μαΐου 2018

Κατουνάκια. Φωτογραφίες από την Πανήγυρη στο Ιερό Ησυχαστήριο Γέννησης της Θεοτόκου


Η ΠΑΝΗΓΥΡΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΥ ΓΕΝΕΣΙΟΥ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
ΣΤΑ ΚΑΤΟΥΝΑΚΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ
  Μέ εὐλάβεια, κατά τήν ἁγιορειτική λειτουργική παράδοση ἀλλά καί μέ ἔκδηλα τά συναισθήματα τῆς χαρᾶς καί τῆς πνευματικῆς ἀγαλλίασης, ἑορτάστηκε πανηγυρικά τό κοσμοχαρμόσυνο γεγονός τῆς Γεννήσεως τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου στά ἐρημικά Κατουνάκια τοῦ Ἁγίου Ὄρους.
 Ἡ πνευματική αὐτή εύκαιρία δόθηκε τόσο σέ Ἁγιορεῖτες μοναστές ὅσο καί σέ εὐσεβεῖς προσκυνητές τοῦ Περιβολιοῦ τῆς Παναγίας μας, κατά τήν Πανήγυρη τοῦ ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου, πού κοσμεῖ τόν ἐρημικό συνοικισμό τῶν Κατουνακίων τῆς Μεγίστης Λαύρας.
   
 Τό ἱερό αύτό Ἡσυχαστήριο, ἔπειτα ἀπό τήν πρό ἔτους ἐρήμωσή του, μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν πρόνοια τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἐπαναλειτούργησε πρόσφατα μέ τήν ἐγκαταβίωση σ᾿ αὐτό τοῦ Γέροντος Μιχαήλ Κατουνακιώτου. Εὐχόμαστε ἡ Κυρία Θεοτόκος νά εὐλογεῖ τόν πνευματικό του ἀγῶνα καθώς καί ὅλους ὅσοι τόν στηρίζουν στό ἔργο του. 
Τά φωτογραφικά αὐτά στιγμιότυπα προέρχονται ἀπό τήν πρώτη αὐτή Πανήγυρη τοῦ Ἡσυχαστηρίου, στίς 8 / 21 Σεπτεμβρίου 2016.

Ο ερημίτης μοναχός Ιωσήφ (Βίγλα - Αγίου Όρους). (Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΜΑΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ)




(Ο ερημίτης μοναχός Ιωσήφ)

Ο μοναχός Ιωσήφ (κατά κόσμον Χρήστος Μπαίρακτάρης) είναι μόλις 48 ετών. Κατάγεται απο το χωριό Άγιος Βασίλειος της Κορινθίας και θεωρείται απο την οικογένεια της Πολεμικής μας Αεροπορίας ο δικός της άνθρωπος. Τον γνωρίζουν όλοι οι πιλότοι των αεροπλάνων Phantom, Corsair και F-16, οι χειριστές δηλαδή που κάθε μέρα δίνουν τον δικό τους επικίνδυνο αγώνα για την αξιοπρέπεια της Ελλάδας και την ελληνικότητα του Αιγαίου.


Ο πατέρας Ιωσήφ μονάζει απο την αρχή της δεκαετίας 1980 στο Άγιον Όρος. Απο το 1989 έχει αποσυρθεί στο ησυχαστήριό του, στην άκρη... του πουθενά πάνω στα βράχια του Ακρωτηρίου Άκραθως, πάνω απο ένα γκρεμό βάθους 300 μέτρων. Μόνος με το Θεό... Διαβάζει, κάνει χειρωνακτικές εργασίες και σώζει την ψυχή του.


"Είναι ένας Άγιος άνθρωπος, μια βιβλική μορφή, που όποιος τον γνωρίσει έχει ανοίξει ένα παράθυρο στον κόσμο της καλοσύνης και της αγάπης" είπε στον "Ρress Τime" ο πιλότος Γιώργος Βαζούρας που τον επισκέπτεται συχνά.
Ο πατέρας Ιωσήφ, ερημίτης του Αγίου Όρους, παρακολουθεί τις αερομαχίες στο Αιγαίο και ευλογεί τους πιλοτους των μαχητικών μας.
Απο το 1990 περίπου όλοι οι Έλληνες πιλότοι ύστερα απο κάθε εμπλοκή με τους Τούρκους πετάνε πάνω απο το Άγιο Όρος για να πάρουν την ευχή του σεβάσμιου γέροντα.



"Κάθε μέρα, όταν ακούω τον θόρυβο των αεροπλάνων, πετιέμαι απο το κελί μου. Βγαίνω έξω και κυματίζω την Ελληνική σημαία. Δακρύζω απο συγκίνηση, καθώς αυτά τα νέα παιδιά έρχονται πάντα ύστερα απο οποιαδήποτε αποστολή στο Αιγαίο να με χαιρετίσουν και να τους δώσω την ευχή μου".


Τα τέσσερα τουρκικά F-16 τρύπησαν σαν βέλη τα πυκνά σύννεφα και ξεχύθηκαν στον ουρανό του Αιγαίου. Μόλις πέρασαν στον Ελληνικό εναέριο χώρο, χωρίστηκαν σε ζευγάρια. Το πρώτο έστριψε δεξιά και κατευθύνθηκε προς τη Θάσο και τη Σαμοθράκη. Το δεύτερο συνέχισε σε ευθεία οριζόντια για τις Βόρειες Κυκλάδες (Άνδρο-Τήνο-Μύκονο). Στο Αρχηγείο Τακτικής Αεροπορίας στη Λάρισα είχε σημάνει ήδη συναγερμός. Απο την Αγχίαλο σηκώθηκαν τέσσερα Ελληνικά μαχητικά με κυβερνήτες έμπειρους σμηναγούς και υποσμηναγούς. Το καθημερινό... πανηγύρι μόλις άρχιζε.

«Ανασταίνουν» το πιο ιστορικό κελί του Αγίου Όρους Το τάμα δύο μοναχών και μια ιστορία σχεδόν 1.100 χρόνων


«Ανασταίνουν» το πιο ιστορικό κελί του Αγίου Όρους

Δύο νεαροί μοναχοί αναστηλώνουν το ιστορικότερο κελί του Αγίου Όρους, το Άξιον Εστί, στην Καψάλα, μια περιοχή ανάμεσα στις Καρυές και τις Ιερές Μονές Παντοκράτορος και Σταυρονικήτα.
Το κελί μέσα στο οποίο ακούστηκε για πρώτη φορά ο ύμνος Άξιον Εστί και εκεί φιλοξενήθηκε αρχικά η θαυματουργή εικόνα, που τώρα βρίσκεται ενθρονισμένη στον Ναό του Πρωτάτου, μέσα στα χρόνια ερειπώθηκε και έγινε ετοιμόρροπο.
Ένας 36χρονος πρώην παιδαγωγός από τη Μανωλάδα, ο πατέρας Φιλούμενος, και ένας 34χρονος πρώην νοσηλευτής από το Αγρίνιο, ο πατέρας Λουκιανός, που έφτασαν εκεί από ένα μικρό μοναστήρι, αυτό του Τιμίου Προδρόμου στη Λιβαδειά, εκάρησαν μοναχοί πριν από έναν χρόνο στην Ιερά Μονή Παντοκράτορος και με προτροπή του ηγούμενου Γαβριήλ μετοίκησαν στο ιστορικό κελί του Άξιον Εστί, το οποίο αναστηλώνουν, με βοήθεια ακόμη και μέσα από το Διαδίκτυο.
«Βρήκαμε εδώ το απάγκιο μας. Το σπίτι μας, το ησυχαστήριό μας. Με τη χάρη της Παναγίας και τη βοήθεια των πιστών και της Μονής Παντοκράτορος το φτιάχνουμε σιγά σιγά, με στόχο να γίνει κατοικήσιμο και φιλόξενο», λέει στο «Έθνος» ο π. Φιλούμενος.
Με τη βοήθεια δύο δόκιμων μοναχών, καθάρισαν το παλιό μονοπάτι που για χρόνια δεν το χρησιμοποιούσε κανείς, ενώ με τα χέρια και με κουβάδες έβγαλαν τα νερά από τα θεμέλια και τα υπόγεια. Σοβάντισαν και έβαψαν δύο κελιά για να μπορούν να μένουν και έστησαν ένα σύστημα φωτοβολταϊκών για να μπορούν να έχουν ηλεκτρικό ρεύμα για τις στοιχειώδεις ανάγκες τους.
«Είμαστε εφτά μήνες εδώ και το κελί παίρνει ζωή. Οι άσχημες καιρικές συνθήκες μάς καθυστερούν λίγο, αλλά ελπίζουμε σύντομα να είναι αγνώριστος ο χώρος. Θέλουμε να ''αναστήσουμε'' 7-8 κελιά και 4 μικρότερα, λίγο παρακάτω, έτσι ώστε να μπορούμε να φιλοξενούμε κι άλλους μοναχούς και προσκυνητές», αναφέρει ο π. Φιλούμενος.
Σταδιακά οι χώροι καθαρίζονται, τα κουφώματα αλλάζουν, οι πόρτες γίνονται πιο ασφαλείς, οι τοίχοι βάφονται εσωτερικά και εξωτερικά, τα χόρτα απομακρύνονται από τις αυλές. Η εκκλησία που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου φτιάχτηκε σχεδόν από την αρχή και όλες οι εικόνες συντηρήθηκαν.
Ιστορία 1.100 ετών

Άγιον Όρος- Ιερό Ησυχαστήριο Αγίου Μηνά Βίγλα

ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΣΚΗΤΗΣ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ



Τη Σκήτη αυτή, όπως θα δούμε στη συνέχεια του βιβλίου τούτου, συνέστησαν αναχωρητές της πολύ -παλιάς Σκήτης του Αγίου Βασιλείου, πού την καταγωγή είχαν από την πατρίδα του την Καισαρεία.
Τελευταία, όταν μέναμε στα Κελλιά της Κερασιάς, γνωρίσαμε στα ησυχαστήρια αυτά, των Καρουλιών, Κατουνακίων και Αγίου Βασιλείου, Πατέρες με αγωνιστικό πνεύμα, εγκρατείς, ταπεινούς, ασκητικότατους με τέλεια αυταπάρνηση και προσήλωση στη μελέτη της Αγίας Γραφής, των Πατερικών συγγραμμάτων και κύριο μέλημα της ζωής τους ήταν, πώς να καθαρίσουν το περιβόλι της καρδίας τους, από τους πονηρούς και ακάθαρτους λογισμούς, και όταν με τη βοήθεια του Θεού κατόρθωναν να απαλλαγούν από τις ανθρώπινες αδυναμίες και κουτοπονηριές, τότε πολλοί εξ αυτών προχωρούσαν στην πνευματική προκοπή και πρόοδο, στη νοερή προσευχή, από την οποία έφθαναν σε ανώτερα μέτρα αρετής και θείου φωτισμού.

ΕΦΡΑΙΜ Ο ΤΑΛΑΙΠΩΡΟΣ - ΕΦΡΑΙΜ Ο ΣΥΡΟΣ

Και τώρα στη πνευματική μας πορεία, στο επάνω μέρος των Κατουνακίων γνωρίσαμε ενάρετους ησυχαστές και ερημίτες, όπως τον ταπεινό Μοναχό Εφραίμ τον ταλαίπωρο. Αυτός ό ευλογημένος κατάγοντονταν από τα χωριά της Θεσσαλίας και ήρθε μεγάλος στην Καλογερική, αλλά είχε καλλιεργημένη χριστιανική συνείδηση και πολύ καλή προαίρεση, διότι έτρεχε στα Μοναστήρια, κι ότι ελεημοσύνες και βοηθήματα του δίνανε, παξιμάδι, ρύζι, ζάχαρη και κηπουρικά είδη, πήγαινε και τροφοδοτούσε όλους τους άλλους ερημίτες, πού ήταν άρρωστοι ή γεροντάκια και ανάπηροι, βοηθούσε πάντας αδιάκριτα, με πραγματική χριστιανική αδελφική αγάπη.

Ό Μοναχός αυτός συνήθιζε να ελεεινολογεί τον εαυτό του κι όταν τον ρωτούσαν, τι κάνεις πάτερ Εφραίμ, πώς πάει ή πνευματική προκοπή, σημειώνουμε πρόοδο ή μένουμε στάσιμοι στις εξετάσεις της Καλογερικής; Αυτός στερεότυπα απαντούσε, τι να κάνω ό ταλαίπωρος εγώ, μόνο αμαρτίες Πατέρες κάνω. Και επειδή έδινε πάντα την ίδια απάντηση, ό Γέροντας μου, ό οποίος τον αγαπούσε, όπως και κάθε αδελφό αγωνιζόμενο, για να σωθεί, μια μέρα για να τον δοκιμάσει, αν από πραγματική ταπείνωση το λέγει αυτό ή από απλή συνήθεια, όταν σε μια εορταστική εκδήλωση, μετά από τη θεία λειτουργία, ήταν όλοι οί Πατέρες, 30 περίπου Μοναχοί και παπάδες στο Αρχονταρίκι, για το τυπικό κέρασμα, στην είσοδο της αίθουσας αυτής, καθόταν ό Πάτερ Εφραίμ διστακτικός. Τότε ό Γέροντας μου του φώναξε εις επήκοον πάντων και είπε: «Έλα ταλαίπωρε και συ μέσα, τι κάθεσαι έξω από την πόρτα; Αυτός ό ευλογημένος μπήκε μέσα, αλλά είχε γίνει κατακόκκινος από ντροπή.

Την άλλη μέρα, ό Πάτερ Εφραίμ, ήρθε στο Κελί μας στην Κερασιά, όπου τακτικά μας επισκέπτονταν, διότι μας ήταν αγαπητός αδελφός, κι αυτός μας αγαπούσε και πολλές φορές συμβουλεύονταν το Γέροντα σε δύσκολα πνευματικά ζητήματα. Τότε ό Γέροντας μου ρώτησε τον πατέρα Εφραίμ:
— Αδελφέ, πώς σου φάνηκε χθες, πού σε φώναξα μπροστά σε όλους «ταλαίπωρε»; Εκείνος τότε απάντησε: «τι να σου ειπώ, σεβαστέ μου Γέροντα Ιωακείμ, αισθάνθηκα τόση ντροπή και προσβολή σαν με φώναξες έτσι και δάγκασα τη γλωσσά μου για να μη παραφερθώ και εκφραστώ άσχημα. Αν Γέροντα δε σε αγαπούσα και σεβόμουν, ασφαλώς θα σ' έβριζα. Και ό Γέροντας Ιωακείμ πρόσθεσε:
— Βλέπεις αδελφέ, πόσο εύκολα είναι κανείς να βρίζει και να εξευτελίζει τον εαυτό του μόνος του, άλλα πόσο δύσκολο και απαράδεκτο είναι να σε βρίζει και εξευτελίζει άλλος, γι' αυτό αγαπητέ μου, πάτερ Έφραίμ, πρέπει να είμαστε έτοιμοι και να χαιρόμαστε όταν μας ταπεινώνουν οι άλλοι και μας βρίζουν, γιατί τότε έχομε μισθό όταν υπομείνουμε των άλλων τα εξευτελιστικά λόγια, αρκεί να μην ανταποκρίνονται αυτά στην πραγματικότητα και να μην είναι αλήθεια, τότε, αν τα υπομείνομε, για την αγάπη του Χριστού, θα έχομε μισθό αιώνιον, από τον μισθαποδότη Δεσπότη Χριστό, όπως μας λέγει ό ίδιος στους Μακαρισμούς «Μακάριοι έστε όταν ονειδίσωσιν υμάς και διώξωσι και ειπωσι παν πονηρον ρήμα καθ' υμών ψευδόμενοι ένεκεν εμού» (Ματθ. Ε' 11).

Ό Πάτερ Εφραίμ, έφυγε από το Κελί, πολύ ευχαριστημένος για το μάθημα πού οδηγεί τον Μοναχό στη ταπείνωση, πού είναι ή βάση όλων των αρετών και από τότε έμεινε να αποκαλούν τον αδελφό αυτόν «Ταλαίπωρο», ό οποίος του λοιπού ευχαριστιόταν να το ακούει από όλους τους Μοναχούς.

Έτσι διακρίναμε τον πατέρα Εφραίμ «ταλαίπωρο», από τον άλλο επίσης αγαπητό μας, εν Χριστώ αδελφόν, Μοναχό Εφραίμ, του Γέροντα Ιωσήφ Φραγκίσκου από τον Άγιο Βασίλη, τον όποιο επειδή ήταν από την πολλή εγκράτεια αποξηραμένος και Ισχνός στη σάρκα, αλλά δυνατός και πνευματώδης στη ψυχή, τον αποκαλούσαμε Εφραίμ τον «Σύρο». Ήταν και οι δυο εξ ίσου καλοί και ενάρετοι και ερχόντουσαν τακτικά στο Κελί μας και τους προμηθεύαμε διάφορα κηπευτικά και φρούτα.

Καλοί Μοναχοί και ενάρετοι, στα ησυχαστήρια του Αγίου Βασιλείου, ήταν και ό Γέρο - Χερουβείμ, ό Γέρο - Ιωσήφ, ό Γέρο -παπα - Βαρθολομαίος με την ευλαβέστατη συνοδεία τους, όλοι αυτοί αγωνίζονταν για την ψυχική σωτηρία και με τη χάρι του Θεού έγιναν ζωντανά παραδείγματα αρετής και πνευματικής προκοπής, με σημαντικές προόδους στη νοερά προσευχή, και αφήκαν οι περισσότεροι διαδόχους πού ακόμη επιδίδονται στην καλλιέργεια της νοεράς καρδιακής προσευχής με το να λέγουν ακατάπαυστα την ιερά προσευχή, να ασκούνται στην θεοδώρητη ταπείνωση, υπακοή και κάθε είδους αρετή.

ΤΑ ΚΕΛΙΑ ΚΑΙ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΚΕΡΑΣΙΑΣ

Μετά από τον Άγιο Βασίλη βαδίζοντες την πορεία μας, φθάνουμε στα Κελιά και ησυχαστήρια της Κερασιάς. Εδώ βρίσκονται σε απόσταση το ένα από το άλλο εννέα (9) Κελιά, πού τα χωρίζουν οι περιοχές τους και τρεις ησυχαστικές Καλύβες.
Σ' ολόκληρο το Άγιο Όρος υπήρχαν και υπάρχουν Μοναχοί βιαστές και ενάρετοι με τέλεια αυταπάρνηση.

Ο ΧΑΤΖΗΓΙΩΡΓΗΣ ΣΤΗΝ ΚΕΡΑΣΙΑ

Πριν από εκατό και πλέον χρόνια, στο Κελί «Άγιος Δημήτριος» στην Κερασιά έζησε ασκητικά ένας ονομαστός, για την αρετή του, Γέροντας με το όνομα «Χατζηγιώργης», του οποίου το κατά κόσμον όνομα ήταν Γαβριήλ.

Ό «Χατζηγιώργης» από νέος, αρχάριος ακόμη Γαβριήλ, έδειξε σημεία πώς θα γίνονταν μέγας στην αρετή, διότι όταν κάποτε, ό Γέροντας του Παπα - Νεόφυτος, τον χειμώνα με μεγάλη κακοκαιρία γύριζε από ταξίδι κι ανέβαινε από την Άγιάννα στην Κερασιά, για να πάει στα Καυσοκαλύβια όπου τότε μένανε.

Πριν να φτάσει στο ζυγό πού είναι ό σταυρός, ό Γέροντας του Χατζηγιώργη, από τα πολλά χιόνια, κουράστηκε κι απόκαμε, δεν μπορούσε να προχωρήσει ούτε βήμα ποδός.
Ό δόκιμος Γαβριήλ - Χατζηγιώργης, στην Καλύβα του «αγίου Γεωργίου» στα Καυσοκαλύβια, έκανε την κατά μονάς προσευχή του, τον λεγόμενον «Κανόνα» και κατά την Παράδοση, όταν ό Γέροντας βρίσκεται σε ταξίδι, όλοι οι υποτακτικοί του, προσεύχονται και γι' αυτόν.
Πάνω λοιπόν στη προσευχή του αυτή, άκουσε τη φωνή του Γέροντα του να του λέγει. «Καλογέρια μου σωστέ με πεθαίνω». Το χιόνι έξω είχε περάσει το μέτρο σε ύψος. Ό δόκιμος Γαβριήλ έτρεξε αμέσως στον παραδελφό του και του είπε για τη φωνή πού άκουσε. Αυτός δε, τον μάλωσε λέγοντας του: — Πήγαινε πλανεμένε να κάνεις τον Κανόνα σου, πού άκουσες τη φωνή του Γέροντα! Ό Γαβριήλ έκανε υπακοή στον μεγαλύτερο του και γύρισε στο δωμάτιο του να συνεχίσει την προσευχή του, αλλά ή φωνή του Γέροντα του ακούστηκε πάλι εντονότερα τώρα και κάπως επιτακτικά να λέγει: «— Παιδιά μου βρίσκομαι κοντά στο Σταυρό πού είναι στο ζυγό πριν από την Κερασιά και κινδυνεύω, βοηθήστε με».

Τότε και πάλι πήγε, ό Γαβριήλ, στο μεγαλύτερο του παραδελφό και του είπε, πώς και πάλι άκουσε το Γέροντα να του λέγει που βρίσκεται και πώς κινδυνεύει. Ό παραδελφός του και πάλι επέπληξε τον Γαβριήλ και του είπε: «Μα επί τέλους είσαι τόσο πλανεμένος, είναι δυνατόν να ακουστεί ή φωνή του Γέροντα από τόσο μακριά;» Τότε ό Γαβριήλ εξαναγκάστηκε να ειπεί στον παραδελφό του: «Πάτερ μου, κάμε το σταυρό σου, δώσε προσοχή και θα ακούσεις και συ τη φωνή».
Πράγματι, όταν έδωκε βάση και πίστη στα λόγια του αρχάριου Γαβριήλ, άκουσε κι αυτός τη φωνή του Γέροντα τους, πού ζητούσε βοήθεια. Αμέσως κατασκεύασαν πλεκτά πέδιλα από κλαδιά, είδους κύκλα, για να μη βουλιάζουν στο χιόνι, πού είχε περάσει στο ύψος το ένα μέτρο. Αναχώρησαν, πέρασαν στην Κερασιά, πήραν κι από κει ανθρώπους και κατευθύνθηκαν στο μέρος πού τους προσδιόριζε ή φωνή του Γέροντα τους, και απεγνωσμένα τους καλούσε να τον βοηθήσουν.
Όταν φτάσανε στο Σταυρό μετά από την Κερασιά, εκεί πού αρχίζει να κατηφορίζει για τη Σκήτη της Αγίας Αννης, λίγο μετά το Σταυρό, βρήκαν τον Γέροντα τους πεσμένο στο χιόνι, να είναι λιπόθυμος, από την πολλή κούραση, πού προσπαθούσε να βγει στον ανήφορο μέσα στο χιόνι.

Όλοι μαζί τον παρέλαβαν, τον μετέφεραν στην Κερασιά, όπου του παρασχέθηκαν οί πρώτες βοήθειες και έτσι με την προσευχή του Γαβριήλ, πού ήταν ακόμη αρχάριος, σώθηκε ό Γέροντας του Παπα - Νεόφυτος από βέβαιο θάνατο.

Ό Γαβριήλ, έγινε Μοναχός στην Καλύβα του «Άγιου Γεωργίου» στα Καυσοκαλύβια, όχι των Ίωσαφαιων, άλλα σ' άλλη Καλύβα, πού είναι ψηλότερα στα δεξιά όπως ανεβαίνουμε από τη θάλασσα. Εκεί πήρε το όνομα Γεώργιος, κι όταν μετά από χρόνια πήγε στα Ιεροσόλυμα κι έγινε προσκυνητής των Αγίων Τόπων, πήρε και το όνομα Χατζής - Γεώργιος κι έτσι έγινε «Χατζηγιώργης».

Ό Γέροντας του Χατζηγιώργη Παπα - Νεόφυτος, άφησε τον Χατζηγιώργη διάδοχο του στην Καλύβα αυτή, διότι αυτός έφυγε κι εγκαταστάθηκε στις Καρυές στο Σιμωνοπετρίτικο Κελί «"Άγιος Νικόλαος». Ό Χατζηγιώργης έμεινε κι αυτός μερικά χρόνια σ' αυτή την Καλύβα, άλλ' επειδή μαζεύτηκε πολλή συνοδεία κοντά, για τη φήμη της αρετής του, και δεν τους χωρούσε ή Καλύβα, έφυγε με τη συνοδεία του κι αγόρασε από τη Λαύρα το Κελί «Άγιος Δημήτριος» και «"Άγιος Μήνας» στην Κερασιά.

Στο Κελί αυτό, μαζεύτηκαν περισσότεροι από 20 μοναχοί. "Έτσι στο μικρό αυτό χώρο του Κελιού αυτού, με στενότητα και πολλές στερήσεις ζούσαν με ,αυταπάρνηση και τυφλή υπακοή, για την αγάπη του Κυρίου, οί μοναχοί αυτοί. Λάδι ή αρτυμένη τροφή δεν τρώγανε ούτε το Πάσχα. Μερικές ξεροελιές τρώγανε κι αυτές μόνο σε Δεσποτικές, θεομητορικές ή εορταζόμενου Αγίου μνήμη, πού ή εκκλησία όριζε κατάλυση. Το Πάσχα για το έθιμο βάφανε πατάτες κόκκινες, αντί για αυγά.

όταν κανείς από τους αδελφούς κρυολογούσε ή παρουσίαζε ό,τιδήποτε ανωμαλία στην υγεία του, τον βάνανε στο φούρνο, πού ήταν ζεστός, μετά από το ψήσιμο του ψωμιού και γίνονταν καλά. Αν κανείς από την αδελφότητα παρουσίαζε βαρείας μορφής ασθένεια, τον τοποθετούσε στην εκκλησία, μπροστά στην εικόνα της Παναγίας, του Αγίου Δημητρίου ή του Αγίου Μηνά νηστικό. Όλη ή αδελφότητα έκανε γι' αυτόν προσευχή και αγρυπνία, και σε 24 ώρες ή θα γινόταν καλά ό ασθενής και θα σηκωνόταν μόνος του, ή θα του έπαιρνε την ψυχή ό Κύριος στα ουράνια Αυτού σκηνώματα και θα τον σήκωναν τέσσερις...

Όλοι οι αδελφοί είχαν τέλεια πίστη και αφοσίωση στο Γέροντα, στην Πρόνοια του Θεού και την πρεσβεία της Κυρίας Θεοτόκου και άειπαρθένου Μαρίας.

Κάποτε λένε, πώς μεταξύ της συνοδείας, βρέθηκε ένας αδελφός αδύνατος στο λογισμό και επειδή δεν υπέφερε την παντελή στέρηση του ελαιόλαδου, πήγαινε κρυφά στην εκκλησία και με μια καλαμιά ρουφούσε το λάδι από τα κανδήλια και έτσι τα καντήλια σβήνανε πριν την ώρα τους.

Και επειδή ό καντηλανάφτης πήγαινε κάθε λίγο στο Γέροντα και ζητούσε λάδι για τα καντήλια, ό Χατζηγιώργης, ρώτησε πώς τόσο σύντομα σώνεται το λάδι από τα καντήλια; Και γιατί αυτά τις περισσότερες φορές τα βρίσκω σβηστά, τι συμβαίνει; Ό καντηλανάφτης είπε: «Ίσως Γέροντα να το πίνουν τα ποντίκια». Αυτό έδωσε αφορμή να παρακολουθήσει ό Γέροντας και να πιάσει το δράστη, τον όποιον και αυστηρά τιμώρησε. Ό δράστης φαίνεται να είχε και συνενόχους, γιατί όταν έγινε γνωστό πώς τιμωρήθηκε ό τάδε αδελφός, τότε όλοι οι άλλοι έκαμαν γραπτή αναφορά στο Γέροντα «Χατζηγιώργη» για να επιτρέψει τουλάχιστον μια φορά τη βδομάδα να βάζουν στο φαγητό λάδι.

Μεταξύ της αδελφότητας γεννήθηκε θέμα, ποιος θα υπογράψει την αναφορά. Επειδή υπήρχε φόβος, για κείνων πού θα υπέγραφε, να αποβληθεί και να διωχθεί ακόμη από την αδελφότητα.
Τότε, ένας από τους Μοναχούς του Χατζηγιώργη, πού ήταν πρώτα γραμματέας του ηγεμόνα της Ούγγροβλαχίας Κούζα, σοφιστικέ κι έφτιαξε την αναφορά σε σχήμα κύκλου, την οποία υπέγραψαν Όλοι γύρω - γύρω κι έτσι δεν υπήρχε πρώτος ούτε τελευταίος.

Ό Χατζηγιώργης, όταν πήρε στα χέρια του την αναφορά αύτη, για πολλή ώρα την περιεργάστηκε και επειδή δεν βρήκε άκρη ποιόν να τιμωρήσει, εξαναγκάστηκε να υποχωρήσει και καθιέρωσε του λοιπού κάθε Σάββατο - Κυριάκο να χρησιμοποιούν λίγο λάδι στο φαγητό και τίποτε άλλο πέραν αυτού.

Ό Χατζηγιώργης ήταν Καραμαλλής την καταγωγή από την Καισαρεία της Καππαδοκίας, άλλ' επειδή στη συνοδεία του είχε ξένους μοναχούς, Ρώσους κ.λπ., και συνεργάζονταν μαζί τους, τον κατηγόρησαν για ξένη προπαγάνδα και εξαναγκάστηκε να φύγει από την Κερασιά και πήγε στην περιοχή της Ιεράς Μονής του Αγίου Γρηγορίου, οπού άνωθεν της Μονής έκτισε περικαλέστατη εκκλησία, έπ' ονόματι του αγίου Πρωτομάρτυρας και αρχιδιάκονου Στεφάνου, με αρκετά ευρύχωρο ησυχαστήριο για τη συνοδεία του, πού από τη μεγάλη φήμη της ενάρετης ζωής και πολιτείας, του Χατζηγιώργη, είχαν μαζευτεί πολλοί Ρώσοι κυρίως, οί όποιοι έκαμαν και παραθαλάσσιο σπίτι — άρσανά— για να μεταφέρουν εύκολα τα τρόφιμα τους αγαθά στο βουνό που είχαν κτίσει το ησυχαστήριο του αγίου Στεφάνου.

Οί Πατέρες της Μονής Γρηγορίου, όταν είδαν την τόσο μεγάλη αυτή κίνηση του Χατζηγιώργη, φοβηθέντες μήπως μαζευτεί πολύ ξένο στοιχείο (ήταν ή περίοδος πού γίνονταν αθρόα προσέλευσης στο Αγιον Όρος πολλών Ρώσων κυρίως, άλλα και άλλων λαών ορθοδόξων και μη) στη συνοδεία του, εξεδίωξαν, τον Χατζηγιώργη με τη συνοδεία του από τα όρια της Μονής, και κατάστρεψαν όλα τα κτίρια πού είχε φτιάξει αυτός με ρωσικά χρήματα, εκ θεμελίων, ώστε σήμερα να μην υπάρχει ίχνος αυτών.

Έτσι έφυγε κι άπ' Εκεί ό Χατζηγιώργης. Ή συνοδεία του σκορπίστηκε σε πέντε διάφορα Κελλιά των Καρυών, στον Άγιο Νικόλαο, στον όποιον για λόγους ασφαλείας, μετέφεραν την αρχαία και θαυματουργή εικόνα του Άγιου Μηνά, την οποία φυλάσσει μέχρι σήμερα ή Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας στο αντιπροσωπεία της στις Καρυές. Άλλοι μαθητές του Χατζηγιώργη πήραν το Κελί «Λιαστρή», άλλοι το λεγόμενο του «Χατζούδα», άλλοι πήγαν στην Κουτλουμουσιανή Σκήτη του Αγίου Παντελεήμονος και τελικά ό ίδιος πήγε στην Κωνσταντινούπολη στον "Άγιο Στέφανο, οπού με τη βοήθεια Ρώσων, έκτισε μεγάλο Μοναστήρι, στο όποιο και τον
τον κατέλυσε.

Στην Πόλη επισκέφθηκε τον Χατζηγιώργη ένας από τους διαδόχους του, πού είχε μείνει στην Κερασιά, ό Γέρο - Συμεών, στον όποιον έδωκε για οικονομική ενίσχυση 500 λίρες χρυσές, για να διορθώσουν και διατηρήσουν το ερειπωμένο Κελί του Αγίου Δημητρίου και Αγίου Μήνα.
Αυτά όλα πού αναφέραμε για τον Χατζηγιώργη, έχομε από Παράδοση των διαδόχων του Χατζηγιώργη, το Γέρο - Βικέντιο και τους εκείνου διαδόχους Γέρο - Νέστορα, Μάξιμο και Βικέντιο τον β', τους οποίους προφθάσαμε και επί πολλά έτη ζήσαμε σαν γείτονες στην Κερασιά.

Τον Γέρο - Νέστορα και Μάξιμο, οι όποιοι μετά το θάνατο του Γέρο - Συμεών και Γέροντα Βικέντιου, μετοίκησαν στην Σκήτη της Αγίας Αννης, διεδέχθη στο Χατζηγιωργίτικο Κελί, «Άγιος Δημήτριος και Άγιος Μήνας», ό εξ Αρτης καταγόμενος ιερομόναχος και πνευματικός έξομολόγος Χρυσόστομος, επίσης αυστηρός, προερχόμενος από το Κάθισμα των «Αρχαγγέλων» της Λαύρας
 

Στην ενδότερη έρημο του Αγίου Ορους (Του Αντώνη Στιβακτάκη)


αρχείο λήψης

Από την Καλύβη των Δανιηλαίων στα Κατουνάκια ετοιμάστηκαμε να ξεκινήσουμε την οδοιπορία μας προς την ενδότερη αθωνική έρημο και την ακροτάτη κορυφή του ΄Αθωνος.
Η διαδρομή προς τα άνω ήταν πολύ ανηφορική και κάπως μπερδεμένη, αφού υπήρχαν πολλά μονοπάτια που οδηγούσαν σε διάφορες κατευθύνσεις. Γι αυτό δοκιμάσαμε μεγάλη χαρά, όταν ακούσαμε το Γέροντα Γρηγόριο να μας λέει ότι μαζί μας θα ερχόταν και ο Θανάσης, ένας νεαρός φοιτητής της Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, πνευματοκοπαίδι των Δανιηλαίων, που είχε να μεταφέρει κάποιες επιστολές στους Κερασιώτες και Αγιοβασιλειάτες Πατέρες.
Ο Θανάσης ήταν έμπειρος περιπατητής της ενδότερης ερήμου του ΄Αθω, γιατί είχε την ευλογία να τη διαβεί κι άλλες φορες. Ετσι κι εμείς ομολογουμένως αισθανθήκαμε κάποια ανακούφιση κι ασφάλεια, αφού δεν υπήρχε πια κίνδυνος να «χαθούμε» μέσα στο κακοτράχαλο τοπίο και στα πολλά μονοπάτια της βαθυτέρας αθωνικής ερήμου.
Κάναμε το σταυρό μας και ξεκινήσαμε. Πήραμε το κακοτράχαλο ανηφορικό μονοπάτι που θα μας οδηγούσε στον προορισμό μας κι ίσως και στην «ακροτάτη κορυφή».
Υστερα από σύντομη διαδρομή αντικρίσαμε προς τα δεξιά μας τις Καλύβες και τα Ησυχαστήρια των ανατολικών Κατουνακίων, απλωμένα στις πλαγιές μιας γραφικής ρεματιάς, που φιλοξένησαν στο παρελθόν και φιλοξενούν και σήμερα αγωνιστές μοναχούς.
Ανάμεσά τους ξεχωρίσαμε το Ησυχαστήριο του Οσίου Εφραίμ του Σύρου, όπου ασκείται ο Γέροντας Εφραίμ ο Κατουνακιώτης με τη συνοδεία του, ένας από τους οσιότερους και πνευματικότερους Πατέρες του σύγχρονου Αθω. Συγχρόνως φέραμε στο νου μας τις μεγάλες ασκητικές μορφές που αγωνίστηκαν κατά το πρόσφατο παρελθόν εδώ με πνευματικό ηρωισμό και αυταπάρνηση και άνθισαν πνευματικά στην ξηρή κι άνυδρη έρημο των Κατουνακίων. Μεταξύ αυτών κορυφαία θέση κατέχουν ο Γέροντας Ιγνάτιος ο Πνευματικός και ο έγκλειστος Γέροντας Καλλίνικος ο Ησυχαστής, ο μεγάλος νηπτικός πατέρας του Αθω.

Ζεί προσευχόμενος στην έρημο του Αγίου Όρους…



Του Γιώργου Θεοχάρη
Αγνόησε 11 μετάλλια στην πάλη και έγινε ασκητής στο Άγιο Όρος
Ο π. Βασίλειος ανοίγει την καλύβα του στο agioritikovima.gr και μας μιλά για την ασκητική ζωή του στην έρημο του Αγίου Όρους. Με ιδιαίτερη δυσκολία αναφέρεται στην κοσμική ζωή του και στις… διακρίσεις στην πάλη.
“Αυτό το δακτυλίδι στο χαρίζω για τους αρραβώνες σου,όποτε κι αν γίνουν“,είπε με αγάπη στον 21χρονο Παναγιώτη,η νονά του,λίγο μετά τη διάκριση του με χρυσό μετάλλιο στη πάλη. “Εγώ όμως αντί για μια κοσμική γυναίκα το δακτυλίδι το αφιέρωσα στην Παναγία όταν ήρθα στο Άγιο Όρος και έγινα μοναχός.΄΄εξηγεί σήμερα στο agioritikovima.gr ο 40χρονος μοναχός Βασίλειος.
Εγκατέλειψε.. έντεκα μετάλλια στην ελευθέρα πάλη,τη δόξα και τις παρέες του στην Πρωτεύσουσα και ζεί προσευχόμενος στην έρημο του Αγίου Όρους.
Το απόκρημνο ησυχαστήριο της Γέννησης του Χριστού στα ξακουστά Κατουνάκια είναι το πνευματικό «καταφύγιό» του όπου ζει με πέντε ακόμα μοναχούς.Εκεί, όπου η μετακίνηση γίνεται μόνο με μουλάρια μέσα από αυτοσχέδια μονοπάτια,εκεί όπου ο χρόνος δείχνει να έχει σταματήσει…
Λίγο αργότερα τον Πατέρα Βασίλειο ακολουθεί και ο κατά σάρκα αδερφός του Πατέρας Δωρόθεος. Κάτι που στοίχισε πολύ στη μητέρα τους που ζει μόνη της στις Αχαρνές, έξω από την Αθήνα, όπως μας είπε ο μοναχός Βασίλειος.
ΕΡ.Πατέρα Βασίλειε, τι σας έφερε εδώ; Τι σας έκανε να εγκαταλείψετε τα εγκόσμια και να ζείσετε στην έρημο… απομονωμένος;
Η αγάπη του Θεού και ιδιαίτερα η αγάπη της Παναγίας. Το περιβόλι της Θεοτόκου ήταν το πιο ιδανικό μέρος για να μπορέσω να σώσω πιο εύκολα την ψυχή μου. Η απομάκρυνση απο τα αίτια του κόσμου δηλ. τους πειρασμούς, τις αμαρτωλές επιθυμίες που κυοφορούνται μέσα στην κοινωνία βοηθούν σημαντικά στην επίτευξη του παραπάνω στόχου.
Οι γήινες απολαύσεις, οι μάταιες και πρόσκαιρες ηδονές δεν οδηγούν πουθενά. Κύριος σκοπός εδώ είναι η κάθαρση της ψυχής αλλά και του σώματος. Μέσα σε αυτό το πνευματικό περιβάλλον όπου ο κάθε καλόγερος βιώνει στιγμές του παραδείσου.
ΕΡ.Βρήκατε αυτό που αναζητούσατε;

Αγιορείτικες μορφές που ασκήθηκαν και ασκούνται στην Αθωνίτικη Βίγλα


map04-akrathos1
Κατά την  φετεινή ιεραποδημία μου  στον ιερό Άθωνα  είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ την περιοχή της Βίγλας και να γνωρίσω από κοντά τον κελιώτικο μοναχισμό, που είναι μια  άλλη μορφή του Αγιορείτικου μοναχισμού. Σαν ελάχιστο φόρο τιμής στους άοκνους εργάτες της άσκησης και της προσευχής, που κατοίκησαν σε αυτή  την αγιασμένη περιοχή, που “εγεώργησαν το άγονο της ερήμου” με τα  δάκρυα  και τους εκ βάθους στεναγμούς των,  είναι τα άρθρα που ακολουθούν.
Ευχαριστούμε τους αξιοσέβαστους πατέρες που μας φιλοξένησαν και μας χάρισαν μυστικές πρωτόγνωρες εμπειρίες μέσα από την ησυχαστική λειτουργική τους ζωή.

view-northwestwest
Βίγλα η ανεμόεσσα και το Ησυχαστήριο του Αγίου Μηνά,
Η ευρύτερη περιοχή της Βίγλας βρίσκεται στο νότιο άκρο της Αθωνικής χερσονήσου και μοιάζει με οροπέδιο-μπαλκόνι πάνω από την θάλασσα.
Την δέρνουν οι άνεμοι αλύπητα. Τα σπιτάκια-καλύβες είναι χτισμένα μέσα σε «γούβες»-κοιλώματα της γης για να προστατεύονται όσο είναι δυνατόν από τους σφοδρούς ανέμους.
Το νοτιότατο  άκρο της Βίγλας φιλοξενεί το Ησυχαστήριο του Αγίου Μηνά το οποίο σχεδόν «κρέμεται» στην άκρη του βράχου. Το Ησυχαστήριο αυτό βρίσκεται σε ύψος 250μ. επάνω από το νοτιο-ανατολικό ακρωτήριο της χερσονήσου του Άθωνος. Στο θαλάσσιο σημείο αυτό, το 492 π.Χ. ο Μαρδόνιος εκστρατεύοντας εναντίον της Ελλάδας απώλεσε το ένα τρίτο του στόλου του, τριακόσια πλοία και είκοσι χιλιάδες στρατό.
Το κελί βρίσκεται στο νότιο άκρο της Βίγλας με καταπληκτικά προτερήματα. Είναι στο χείλος του γκρεμού. Αλλά ενώ κάστρο και βράχος το προστατεύει από βορρά, αποκλείοντας όμως την θέα προς τα εκεί, την έχει απεριόριστη προς την ανατολή, το νότο και την δύση. Είναι μπαλκόνι πραγματικό πάνω από το Βόρειο Αιγαίο, με την Σμύρνα, την λιλιπούτεια βραχονησίδα κάτω στα γκρεμνοπόδαρά του, που τα γλείφουν, τα δέρνουν, τα χτυποκοπούν αενάως κι΄από καταβολής κόσμου την συνοδεία ήχων, τόνων και συνθέσεων, που τις ξέρουν και τις παράγουν τα κύματα και οι ασκοί του Αιόλου.
Μόνιμο ενδιαίτημα των φρυκτωρών, η σημαντική προϊστορία του. φωτοανάμματα,  ειδοποιητικά, συνθηματικά, συμβολικά. Ήταν ο μοναδικός τηλέγραφος, ο πολύτιμος και αναγκαίος ασύρματος, διαβιβαστής και μεταδότης των ανθρώπων των εποχών εκείνων. Από της΄Ασίας τα ψηλώματα και της Ιωίας τα παράλια και τις ακτές, οι φρυκτωρίες διαδέχονταν η μια την άλλη : Ίμβρος, Λ ήμνος, Ακράθως, Σιθωνία, Κασσάνδρα,  και οι ακροπόλεις των πόλεων της Ελλάδος, για τα απέναντι συμβαίνοντα του Τρωϊκού πολέμου. Για των Αχαιών τα κατορθώματα και του Αχιλλέα τους  θυμούς και του Οδυσσέα τις πονηριές, για τα της πτώσεως του Ιλίου.
Τέτοιος δέκτης και πομπός ήταν επί Βυζαντινών τούτη εδώ η Βίγλα. Και η ιστορία και η παράδοση συνεχίστηκαν, μέχρι ότου στέκι και καραούλι μόνιμο και παρατηρητήριο ολοκλήρου του Βορείου και κεντρικού Αιγαίου έγινε το κελλί τούτο του Αγίου Μηνά επί κατοχής των Γερμανών, που λίγο παραπέρα έστησαν το φοβερό τους πυροβόλο εναντίον παντός ύποπτου πλέοντος ή νηχομένου στόχου……» (Επίσκοπος Ροδοστόλου Χρυσόστομος).

ιδιαίτερος τρόπος ζωής των μοναχών σε Κελλιά του Αγίου Όρους|Μοναχός Νικήτας Ησυχαστήριο Παναγίας Πορταΐτισσας(BINTEO)



Η Χαρά Θεού (τηλεοπτική σειρά ΕΡΤ3) σε κελλιά μοναχών του Αγίου Όρους, στο κελλί του Αγ. Διονυσίου εκ Φουρνά, του Αγ. Νικολάου του Χαλκιά, και των Αρχαγγέλων. Μικρές κοινότητες Μοναχών μιλούν για τον μοναχισμό, τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής τους και το εργόχειρο τους

Πρόσωπα /Ιδιότητες (Με σειρά εμφάνισης):
Τα πρόσωπα που εμφανίζονται και οι ιδιότητές τους:
Ιερομόναχος Κύριλλος, Γέροντας του Ιερού Κουτλουμουσιανού Κελιού Αγίου Νικολάου Χαλκιά
Ιερομόναχος Αναστάσιος, Γέροντας του Ιερού Κουτλουμουσιανού Κελιού Τιμίου Προδρόμου-Διονυσίου του εκ Φουρνά
Μοναχός Νικήτας, Γέροντας του Ιερού Κουτλουμουσιανού Ησυχαστήριου Παναγίας Πορταΐτισσας
Μοναχός Παΐσιος, Γέροντας του Ιερού Χιλιανδαρινού Κελιού Αγίων Αρχαγγέλων-Αβερκαίων
Ιερομόναχος Κύριλλος
Ο Ιερομόναχος Κύριλλος είναι Γέροντας του Κελιού Αγίου Νικολάου Χαλκιά στις Καρυές. Ο Γέροντας με τη συνοδεία του ασχολούνται με διάφορα εργόχειρα, όπως με την παρασκευή θυμιάματος, ντουρβάδων, κομποσχοινίων, καλογερικών σχημάτων, πολυσταυρίων κ.ά. και διατηρούν μικρό κατάστημα αγιορειτικών ειδών στις Καρυές.
Ιερομόναχος Αναστάσιος
Ο ιερομόναχος Αναστάσιος κατάγεται από το Παντείχιον της Κωνσταντινούπολης. Εκάρη μοναχός στην Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου το 1977 και από το 1982 εγκαταβιώνει στο Ιερό Κελλί Τιμίου Προδρόμου “Διονυσίου εκ Φουρνά” στις Καρυές, κτήτωρ του οποίου είναι ο μέγας διδάσκαλος της αγιογραφικής τέχνης ιερομόναχος Διονύσιος ο εκ Φουρνά των Αγράφων (περ. 1670-1745). Διακονεί με καλλιτεχνικές δραστηριότητες, ζωγραφίζει, γράφει και καλλιεργεί τον κήπο του Κελλιού. Εκθέσεις του έχουν παρουσιαστεί στη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα, τη Βέροια, τον Βόλο, την Αγιά Λάρισας, την Αθήνα καθώς και στην Κωνσταντινούπολη, τη Μόσχα, το Ελσίνκι και τη Γρανάδα. Έχει εκδώσει τα κάτωθι λευκώματα – πονήματα, ενώ το 2007 επανεξέδωσε το περισπούδαστο έργο «Ερμηνεία της ζωγραφικής τέχνης» (περ. 1728-1733) του ιερομονάχου Διονυσίου του εκ Φουρνά, το οποίο αποτελεί επί τρεις και πλέον αιώνες πολύτιμο εγχειρίδιο και μοναδικό έργο.
Μοναχός Νικήτας
Ο π. Νικήτας κατάγεται από το νησί της Κω. Μεγάλωσε στη θάλασσα, μαζεύοντας τα δίχτυα με τον πατέρα του. Μαθήτευσε στην Ιερά Μονή Ιβήρων επί πολλά έτη. Ασκητεύει στο Άγιον Όρος, στο κελί της Παναγίας Πορταΐτισσας, το οποίο κτίστηκε το 1518 και υπάγεται στην Μονή Κουτλουμουσίου. Έχει αναλάβει το διακόνημα του μάγειρα εδώ και σχεδόν 20 χρόνια, έχοντας μυηθεί στα μυστικά της μακραίωνης Αγιορείτικης μαγειρικής τέχνης από τους παλαιούς πατέρες. Έχει εκδόσει τις συνταγές του στο βιβλίο “Παραδοσιακές αγιορείτικες συνταγές” από τις Εκδόσεις Σαΐτη.
Μοναχός Παΐσιος
Ο Μοναχός Παΐσιος είναι Γέροντας του Χιλιανδαρινού Κελιού Αγίων Αρχαγγέλων-Αβερκαίων στις Καρυές. Είναι θεολόγος, αγιογράφος και καθηγητής αγιογραφίας στην Αθωνιάδα Εκκλησιαστική Ακαδημία στο Άγιο Όρος.

Αγιον Ορος - Καρυές - Κελί Αγίου Γεωργίου

Μονή Αγίου Παντελεήμονος

Το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονος ή «των Ρώσων» ή «Κοινόβιον των Καλλιμάχηδων» ή απλώς «Ρούσικο», είναι κτισμένο σ' έναν ορμίσκο μετά τη μονή Ξενοφώντος και λίγο προτού φθάσουμε στη Δάφνη, από την πλευρά του Σιγγιτικού κόλπου. τιμάται στο όνομα του αγίου Παντελεήμονος (27 Ιουλίου). Η μονή στη σημερινή της θέση, κοντά στη θάλασσα, χρονολογείται μετά το 1765 και ειδικότερα στις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα. Παλαιότερα βρισκόταν στη θέση, όπου είναι σήμερα ΤΟ Παλαιομονάστηρο, δηλ. η παλαιά μονή του Αγίου Παντελεήμονος ή μονή του Θεσσαλονικέως, που ιδρύθηκε στις αρχές του 11ου αιώνα. Τότε ήρθαν στο 'Ορος μοναχοί από τη Ρωσία ή Δαλματία και εγκαταστάθηκαν πρώτα στη μονή του Ξυλουργού. Ο αριθμός τους όμως σιγά σιγά μεγάλωσε και η Ιερά Κοινότης, ύστερα από τις σχετικές ενέργειες του ηγουμένου Λαυρεντίου και του Πρώτου,-τους παραχώρησε την έρημη πια μονή του Θεσσαλονικέως η μονή του Ξυλουργού κατόπιν ξέπεσε σε σκήτη (Βογορόδιτσα) και παρέμεινε έτσι μέχρι σήμερα. Μέχρι τον 130 αιώνα δεν υπάρχει καμιά πηγή, που να μας μιλά για το μοναστήρι αυτό και την ιστορική πορεία του. Και τούτο ίσως γιατί τότε κάηκε 0λόκληρο μαζί με όλα τα έγγραφά του από μια μεγάλη πυρκαγιά. Μετά μαθαίνουμε ότι ο Ανδρόνικος Β ' Παλαιολόγος επιβεβαίωσε με χρυσόβουλλό του τα κτήματα και τα δικαιώματα της μονής, ενώ αργότερα φρόντισαν γι' αυτήν και την ενίσχυσαν οικονομικά πολλοί Σέρβοι ηγεμόνες, που της δώρισαν μάλιστα και μερικά μετόχια και διάφορα κειμήλια. Αντίθετα όμως προς την ονομασία της μονής, των Ρώσων, ο ηγούμενός της την εποχή αυτή υπογράφει πάντοτε ελληνικά. Αυτό δείχνει ότι τότε κατοικούσαν εδώ περισσότεροι 'Ελληνες παρά Ρώσοι μοναχοί, μία κατάσταση που συνεχίστηκε μέχρι τό 1497 , οπότε έγινε το αντίθετο έπειτα από την προσέλευση πολλών Ρώσων από τη Ρωσία, μετά την απελευθέρωσή της από τον μογγολικό ζυγό.

Μονή Εσφιγμένου


Μετά τον αρσανά του Χελανδαρίου και δίπλα ακριβώς στη θάλασσα μέσα σ' ένα γαλήνιο ορμίσκο είναι κτισμένο το μοναστήρι του Εσφιγμένου, που γιορτάζει την Ανάληψη του Κυρίου (40 μέρες μετά το Πάσχα). Σχετικά με την ονομασία της μονής παρατηρείται μεγάλη διαφωνία μεταξύ των ερευνητών , Σύμφωνα με μία γνώμη αυτή οφείλεται στη θέση της μονής ανάμεσα στους τρεις λόφους, της Ζωοδόχου Πηγής, Σαμάρειας και Γριμποβίτσας, από τους οποίους κατά κάποιο τρόπο μοιάζει σαν να περισφίγγεται. Πάνω σ' αυτό ο Ιωάννης Κομνηνός στο βιβλίο του Προσκυνητάριον του Αγίου 'Ορους του ’θωνος, ανάμεσα σε άλλα γράφει: «Ονομάζεται του Εσφιγμένου, διότι είναι ανάμεσα σε τρία βουνάκια περιωρισμένο σιμά εις τον αιγιαλόν». ’λλοι υποστηρίζουν την άποψη ότι το όνομα αυτό έχει σχέση με τον ιδρυτή ή ανακαινιστή της μονής, που ήταν κάποιος μοναχός «μονοχίτων σχοινίφ σφιγκτφ έζωσμένος». Η ίδρυση της μονής, καθώς και εκείνης του Ξηροποτάμου, αποδίδεται από την αγιορειτική παράδοση στον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β ' και την αδερφή του Πουλχερία (50ς αι.), Η μονή αυτή όμως, σύμφωνα με την ίδια την παράδοση, καταστράφηκε αργότερα από ένα βράχο, που ξεριζώθηκε από το βουνό και έπεσε καταπάνω της. λένε μάλιστα ότι τα ερείπιά της σώζονται μισό χιλιόμετρο πιο πέρα από το σημερινό μοναστήρι. Αλλά -μη μπορώντας φυσικά, να στηριχθούμε στις πληροφορίες αυτές -παραμένουν για την ώρα άγνωστοι ο ιδρυτής και ο ακριβής χρόνος της ιδρύσεως της μονής Εσφιγμένου.

Μονή Γρηγορίου


Το μοναστήρι του Γρηγορίου είναι κτισμένο πάνω σε θαλασσόβραχους στη νοτιοδυτική πλευρά της αθωνικής χερσονήσου. Βρίσκεται ανάμεσα στις μονές Σιμωνόπετρας και Διονυσίου και είναι αφιερωμένο στη μνήμη του αγίου Νικολάου (6 Δεκεμβρίου). Κτίστηκε τον 140 αιώνα στη σημερινή του θέση, όπου δεν ξέρουμε ακριβώς τι υπήρχε προηγουμένως. βέβαιοι δεν είμαστε ακόμη και για τον ιδρυτή του. Συνήθως αναφέρονται, και πολλές φορές με κάποια σύγχυση, τα ονόματα δύο Γρηγορίων, του Σιναίτου και του «από Συριάνων». Νομίζουμε ότι και οι δύο θα πρέπει να θεωρηθούν κτίτορες και ιδρυτές της μονής, ο Γρηγόριος Σιναί'της γιατί στον τόπο αυτό συγκέντρωσε την πρώτη μοναχική αδελφότητα, και ο «από Συριάνων» γιατί έδωσε στην αδελφότητα αυτή συγκεκριμένους κανονισμούς και έκτισε τη μονή με τη σημερινή της μορφή. Εκτός όμως από τα δύο αυτά πρόσωπα, η έρευνα στις ημέρες μας αρχίζει να στρέφεται προς μια άλλη κατεύθυνση, θεωρώντας ως ιδρυτή της μονής τον Γρηγόριο τον νέο Σιναίτη, μαθητή του παραπάνω Γρηγορίου, που το λείψανό του σώζεται στη Σερβία. Η μονή αναφέρεται επίσημα για πρώτη φορά στα έγγραφα των ετών 1347 και 134Β, όπου υπάρχουν αντίστοιχα τα ονόματα δύο ηγουμένων της, του Καλλίστρατου και του Καλλίστου, και αργότερα στο Γ .Τυπικό του Αγίου 'Ορους (1394), που τη βρίσκουμε εικοστή δεύτερη στη σειρά όλων των τότε μοναστηριών .Επίσης συναντάμε μια ακόμη αναφορά της σε ένα σύγχρονο με αυτά πρακτικό, που έχει σχέση με τη μονή Ζωγράφου, όπου υπογράφει και ο ηγούμενος Αβέρκιος Γρηγοριάτης. Μετά από όλα αυτά εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι για την ιστορία της μονής Γ ρηγορίου κατά τους πρώτους δύο αιώνες από την ίδρυσή της οι πληροφορίες μας είναι πολύ λίγες και σποραδικές.

Μονή Ξενοφώντος


Είναι κτισμένη πάνω σ' ένα ομαλό ύψωμα κοντά στη θάλασσα, ανάμεσα στις μονές Δοχειαρίου και Αγίου Παντελεήμονος, και τιμάται στο όνομα του Αγίου Γεωργίου (23 Απριλίου). Σύμφωνα με την παράδοση, το μοναστήρι αυτό ιδρύθηκε στον 1 00 αιώνα από τον όσιο Ξενοφώντα, από τον οποίο πήρε και το όνομά του. Ο όσιος αναφέρεται στη βιογραφία του ιδρυτή της Λαύρας Αθανασίου Αθωνίτη και μάλιστα ότι εκείνος θεράπευσε στο Μυλοπόταμο τον αδελφό του Θεόδωρο. Οι θρύλοι ταυτίζουν τον όσιο με τον Ξενοφώντα τον συγκλητικό, που έζησε στις αρχές του 60υ αιώνα και λένε μάλιστα ότι εκείνος έκτισε το εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου. Ιστορικά η μονή αναφέρεται για πρώτη φορά στα χρόνια του αυτοκράτορα Νικηφόρου Γ .Βοτανειάτη. Σχετικά μαθαίνουμε από μια πράξη του Πρώτου (1083), ότι ήρθε σ' αυτήν ο μέγας δρουγγάριος (ναύαρχος) του Νικηφόρου Στέφανος, που έγινε μοναχός και ηγούμενός της με το όνομα Συμεών και φρόντισε για την ανακαίνιση και διεύρυνση της μονής με προσωπικά του έξοδα και με τη βοήθεια του αυτοκράτορα. Ξέρουμε ακόμη ότι την εποχή αυτή, καθώς και αργότερα, παραχωρήθηκαν στη μονή Ξενοφώντος διάφορα μετόχια μέσα και έξω από το 'Ορος. 'Ετσι μπορούμε να υποθέσουμε ότι θα πέρασε γενικά μια περίοδο ακμής μέχρι την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους και την οριστική υποδούλωση σ' αυτούς του Βυζαντίου. στο Γ 'Τυπικό του Αγίου 'Ορους έρχεται όγδοη στη σειρά ιεραρχίας των μονών . Η κατοπινή LaTqpia της μονής δεν διαφέρει βασικά από αυτή των άλλων μοναστηριών .'Εχουμε και εδώ αλλεπάλληλες καταστροφές από διάφορες πειρατικές ή άλλου είδους επιδρομές και μετά ανακαινίσεις και επανορθώσεις με τη βοήθεια των Βυζαντινών κυρίως αυτοκρατόρων και από τον 160 αιώνα των ηγεμόνων των παραδουναβίων χωρών και άλλων παραγόντων. όλοι αυτοί ευεργετούν τη μονή με πολλούς τρόπους και της προσφέρουν διάφορα δώρα. Είναι το πρώτο μοναστήρι που, μετά από την ιδιορρυθμία όπου είχε πέσει προηγουμένως όλο το

Μονή Σταυρονικήτα


Το μοναστήρι αυτό είναι κτισμένο πάνω στο πλάτωμα ενός βράχου κοντά στη θάλασσα και στο μέσο περίπου της βορειοανατολικής ακτής της χερσονήσου, ανάμεσα στις μονές Ιβήρων και Παντοκράτορος. Από τις Καρυές απέχει μιάμιση ώρα περίπου δρόμο και τιμάται στη μνήμη του αγίου Νικολάου (6 Δεκεμβρίου). Η σημερινή ονομασία της μονής, σύμφωνα με μια μαρτυρία, που προέρχεται από κάποια αγιορειτική παράδοση, οφείλεται στο συνδυασμό των ονομάτων δύο μοναχών , του Σταύρου και του Νικήτα, που κατοικούσαν αντίστοιχα σε δυο κελλιά στην περιοχή της μονής, προτού αρχίσουν το κτίσιμο του ίδιου του μοναστηριού. ’λλη όμως παράδοση δέχεται ως ιδρυτή της μονής κάποιον Νικηφόρο Σταυρονικήτα, αξιωματικό του αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή, που της έδωσε και το όνομά του. Τέλος στο πρόβλημα αυτό έρχεται να δώσει απάντηση και μια τρίτη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία η μονή κτίστηκε από τον πατρίκιο Νικήτα, που γιόρταζε την ονομαστική του εορτή στις 15 Σεπτεμβρίου, δηλαδή την επομένη της γψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου), και από την ένωση των δύο λέξεων, του Σταυρού και τσυ κτίτορα, σχηματίστηκε η ονομασία της μονής. Εκτός όμως από την ονομασία της αυτή, που επικράτησε μέχρι σήμερα, η μονή σε παλαιά έγγραφα ονομάζεται «της Θεοτόκου» ή, περισσότερο συχνά, «του Στραβονικήτα», που φαίνεται ότι πρόκειται για το αρχικό ή για παραφθορά του σημερινού της ονόματος. Αλλά ποτέ «του Χαρίτωνος», όπως πιστεύουν μερικοί, που μάλιστα εντοπίζουν την ονομασία της αυτή στον 14o αιώνα, ενώ ξέρουμε ότι έτσι λεγόταν τότε μόνο η μονή Κουτλουμουσίου, προς τιμή του ομώνυμου και δραστηρίου ηγουμένου της και για την οποία μιλήσαμε παραπάνω.

Μονή Αγίου Παύλου


Βρίσκεται πλάι σ' ένα μεγάλο χείμαρρο της δυτικής ποδιάς του Αθω και απέχει είκοσι λεπτά από τη θάλασσα, όπου ο αρσανάς της, και μιάμιση ώρα από το γειτονικό μοναστήρι του Διονυσίου. Σήμερα η μονή Αγίου Παύλου τιμάται στην Υπαπαντή του Κυρίου (2 Φεβρουαρίου), ενώ παλαιότερα, σε διάφορες εποχές, ήταν αφιερωμένη στον Σωτήρα Χριστό, στη Θεοτόκο και τον άγιο Γεώργιο. Μια παράδοση τοποθετεί την ίδρυση της μονής στο τέλος του 8ου ή στις αρχές του 9ου αιώνα, συγχέοντας προφανώς δύο συνώνυμα πρόσωπα, τον όσιο Παύλο, που δήθεν μόναζε σε ένα ασκητήριο στην περιοχή της σημερινής μονής, και τον Παύλο Ξηροποταμηνό, που ήταν σύγχρονος του οσίου Αθανασίου του Αθωνίτη. Αλλη παράδοση αναφέρει ότι εδώ υπήρχε ένα παλαιό μοναστήρι, τιμώμενο στα Εισόδια της Θεοτόκου, που είχε ιδρυθεί από κάποιο Στέφανο στα χρόνια του αυτοκράτορα Μεγάλου Κωνσταντίνου. Το πιο πιθανό είναι πως ο Παύλος Ξηροποταμηνός στο τέλος της ζωής του αποτραβήχτηκε από το μοναστήρι του σε τούτα εδώ τα μέρη, που ανήκαν επίσης στη μονή Ξηροποτάμου και ασκήτευσε σε κάποιο κελλί, που έκτισε μεταξύ των δύο χειμάρρων το β'μισό του 10ου αιώνα. Η μονή, ιδρυμένη στον ίδιο αυτό χώρο, ονομαζόταν στην αρχή του Ξηροποτάμου και αργότερα επικράτησε το σημερινό της όνομα, όμοιο με του κτίτορά της, όπως άλλωστε έγινε και με άλλες αγιορειτικές μονές. Λίγο μετά την ίδρυσή της και για δυο αιώνες η μονή Αγίου Παύλου δεν αναφέρεται ανάμεσα στις άλλες μονές του Ορους, ίσως γιατί είχε στο μεταξύ υποβιβαστεί σε κελλί. Μόλις το 1259 γίνεται ξανά λόγος γι' αυτή -αφιερωμένη μάλιστα τώρα στον Σωτήρα Χριστό- σ' ένα χρυσόβουλλο του Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου, με το οποίο επικυρώθηκαν ορισμένα κτήματά της. 'Εγινε όμως πάλι κελλί υπαγόμενο στη μονή Ξηροποτάμου, ιδίως μετά τις φοβερές επιδρομές των πειρατών εναντίον της, ίσως και αυτών των Καταλανών, και τις γνωστές συνέπειές τους.

Μονή Σίμωνος Πέτρας


Το επταόροφο μοναστήρι της Σιμωνόπετρας είναι το τολμηρότερο οικοδόμημα του Αγίου 'Ορους και ένα θαύμα στη μοναστηριακή αρχιτεκτονική. Στέκει κυριολεκτικά σκαρφαλωμένο πάνω σε ένα απότομο πύργινο βράχο και αγναντεύει με όλη την επιβλητικότητά του τη γαλάζια, συνήθως, θάλασσα της νοτιοδυτικής πλευράς της χερσονήσου. τιμάται στη Γέννηση του Χριστού (25 Δεκεμβρίου) σε ανάμνηση του οράματος του ιδρυτή του. Η ίδρυση του μοναστηριού οφείλεται στον όσιο Σίμωνα, που έζησε στο 'Ορος στα μέσα περίπου του 13oυ αιώνα. Ειδικότερα, ο όσιος αυτός ασκήτευε εδώ κοντά, όταν είδε ένα φως πάνω στο βράχο τη νύκτα των Χριστουγέννων , από το οποίο οδηγημένος ήρθε στο σημείο αυτό και άρχισε το κτίσιμο του μοναστηριού. Στο δύσκολο έργο του τον βοήθησαν και οι άλλοι μοναχοί, που ήρθαν να μονάσουν κοντά του και που μερικοί από αυτούς διέθεσαν γι' αυτό και την ατομική τους περιουσία. Σύμφωνα όμως με μια σχετική παράδοση που αναφέρεται στο κτίσιμο της μονής, η πρώτη εκείνη ομάδα του Σίμωνα άρχισε να φοβάται, όσο ανέβαινε ψηλά, μέχρι το σημείο που αποφάσισαν όλοι να φύγουν αφήνοντας το έργο στη μέση. Τη στιγμή αυτή και προτού αναχωρήσουν οι πατέρες έστειλε ο Σίμων τον υποτακτικό του Ησαία να τους κεράσει, αλλά αυτός ξαφνικά γλύστρησε και έπεσε κατρακυλώντας πάνω στις προεξοχές του βράχου. Το θαύμα όμως έγινε και ο μοναχός στάθηκε όρθιος χωρίς να πάθει το παραμικρό και μαζί με αυτόν και ο δίσκος με τα σερβίτσια. Τότε, σύμφωνα με την παράδοση, εμψυχώθηκαν οι κτίστες και συνέχισαν τις εργασίες μέχρι το τέλος. Ο Σίμων ονόμασε από την αρχή το μοναστήρι «Νέα Βηθλεέμ», αλλά αργότερα αυτό πήρε τη σημερινή του ονομασία από τον ιδρυτή του και την πέτρα πάνω στην οποία είναι κτισμένο. Οι αρχικές οικοδομές αυξήθηκαν χάρη σε μια γενναία χορηγία του Σέρβου ηγεμόνα Ιωάννη Ούγγλεση το 1362 που, σύμφωνα με χρυσόβουλλό του, έστειλε εδώ τον επιστάτη Ευθύμιο με δώρα πολλά και πλούτη για να βοηθήσει στην αποπεράτωση της μονής. 'Ετσι, χάρη και σε διάφορες άλλες δωρεές, άρχισε μια καλή περίοδος στην ιστορία της. Στο Γ 'Τυπικό του Αγίου 'Ορους (1394) τη βρίσκουμε στην εικοστή τρίτη θέση ανάμεσα στα άλλα μοναστήρια και την ίδια αυτή εποχή διαθέτει μερικά μετόχια σε διάφορα μέρη έξω από το 'Ορος.

Μονή Φιλοθέου


Μισή ώρα πιο ψηλά από το προηγούμενο μοναστήρι βρίσκεται η μονή του Φιλοθέου πάνω σε ένα κατάφυτο οροπέδιο, όπου, σύμφωνα με μια παράδοση, υπήρχε κατά την αρχαιότητα το Ασκληπιείον. Απέχει από τις Καρυές δυόμιση ώρες δρόμο και είναι αφιερωμένη στην εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (25 Μαρτίου). Επίσημα κάνει την εμφάνισή της σ' ένα έγγραφο του έτους 1 015, που αποτελεί υπόμνημα του Πρώτου Νικηφόρου και στο οποίο υπάρχει ανάμεσα σε άλλα και το όνομα «Γεώργιος μοναχός καί ήγούμενος Φιλοθέου». Επίσης σώζεται και ένα άλλο, περίπου σύγχρονο με αυτό, έγγραφο (1021), στο οποίο η Φιλοθέου ονομάζεται «μονή της Πτέρης» και όπου μάλιστα επιχειρείται μια προσπάθεια διευθετήσεως των συνόρων ανάμεσα στις τρεις γειτονικές μονές, του Κραβάτου της Λαύρας, του Μαγουλά και της Πτέρης, δηλαδή του Φιλοθέου.Εξάλλου λίγο αργότερα, στο Β'Τυπικό του Αγίου 'Ορους, στη δωδέκατη θέση υπογράφει ο Λουκάς ως «ήγούμενος της μονης της Θεοτόκου ή Φιλοθέου». Από αυτά και άλλα στοιχεία γίνεται φανερό ότι η μονή ιδρύθηκε στο τελευταίο τέταρτο του 1 Οου αιώνα, χρονολογία που συμφωνεί και με την παράδοση, σύμφωνα με την οποία ιδρυτής της είναι ο σύγχρονος του Αθανασίου Αθωνίτου όσιος Φιλόθεος. Την άποψη αυτή άλλωστε επιβεβαιώνει ένα εγκλητικό, λεγόμενο, γράμμα, που έγραψε για λογαριασμό του Παύλου Ξηροποταμηνού ο παραπάνω ηγούμενος της Φιλοθέου Γεώργιος (1016), Η μονή Φιλοθέου έμεινε για ένα χρονικό διάστημα στην αφάνεια, παρ' όλες τις δωρεές που έλαβε από τον αυτοκράτορα Νικηφόρο Βοτανειάτη (1078-1081), με τις οποίες μπόρεσε να ανοικοδομηθεί και να πάρει, μόλις τότε, τη μορφή του μοναστηριού. Στο τέλος του 130υ και στον 140 αιώνα, οι Παλαιολόγοι αυτοκράτορες φροντίζουν πολύ για τη μονή και μάλιστα ο Ανδρόνικος Β ' , ο Ανδρόνικος Γ ' και ο Ιωάννης Ε ' .

Μονή Καρακάλου


Το μοναστήρι αυτό, αφιερωμένο στη μνήμη των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (29 Ιουνίου), βρίσκεται ανάμεσα στις μονές Μεγίστης Λαύρας και Ιβήρων , πάνω σε μια πλαγιά, απ' όπου αγναντεύει περήφανο τη θάλασσα. Με την ίδρυση και την ονομασία της μονής ασχολήθηκαν πολλοί ερευνητές, και πρότειναν διάφορες γνώμες. Σύμφωνα με την παράδοση η πρώτη ίδρυση της μονής αποδίδεται στον αυτοκράτορα Καρακάλλα (211-217), από τον οποίο πήρε και το όνομά της, Την όχι και τόσο σωστή αυτή άποψη δέχεται ο Ιωάννης Κομνηνός στο Προσκυνητάριον του Αγίου 'Ορους, ενώ ο Γεράσιμος Σμυρνάκης τροποποίησε κάπως αυτή την εκδοχή και υποστηρίζει ότι κτίσμα του Ρωμαίου αυτοκράτορα είναι μόνο ο παραλιακός πύργος της μονής, Το ίδιο αβάσιμη θα πρέπει να θεωρηθεί η παραγωγή του ονόματος από το τουρκικό «καρά-κουλέ», που σημαίνει μαύρος πύργος, και τούτο γιατί η μονή με το παραπάνω όνομά της υπάρχει στο 'Ορος προτού κάνουν την εμφάνισή τους οι Τούρκοι στο χώρο της βυζαντινής αυτοκρατορίας. 'ισως θα μπορούσαμε να υποθέσουμε την ύπαρξη κάποιου μοναχού με το όνομα Καρακαλάς ή Καρακάλας -και τα δύο αυτά ονόματα ήταν πολύ γνωστά στο Βυζάντιο -, που ίδρυσε εδώ ένα μικρό μοναστήρι στις αρχές του 11 ου αιώνα, στο οποίο έδωσε και το όνομά του, Η μονή Καρακάλου αναφέρεται σε μια πράξη του Πρώτου Νικηφόρου (1018), όπου καθορίζονται τα σύνορά της με αυτά των Αμαλφινών και έτσι φαίνεται καθαρά η ύπαρξή της από την εποχή αυτή. Τώρα, το γεγονός ότι απουσιάζει από το Β 'Τυπικό του Αγίου 'Ορους (1046), ίσως οφείλεται είτε στο ότι ήταν ακόμη μικρή και άσημη ή σε κάποιο άλλο λόγο άγνωστο σε μας σήμερα. Ο Νικόδημος Αγιορείτης μας πληροφορεί στο Πηδάλιό του ότι διάβασε ένα χρυσόβουλλο του Ρωμανού Δ .Διογένη ( 1 068-1 071 ) , όπου ο αυτοκράτορας επικύρωνε μια παλαιότερη αφιέρωση στη μονή, που είχε σχέση με διάφορα κτήματα. από αυτό σώζεται μόνο η μολύβδινη σφραγίδα του με τις παραστάσεις του Χριστού με τον Ρωμανό και τη σύζυγό του στη μια πλευρά, και των τριών γιων τού αυτοκράτορα στην άλλη.

Μονή Δοχειαρίου


Είναι το πρώτο μοναστήρι που συναντούμε παραπλέοντας τη νοτιοδυτική ακτή του ’θω προς τη Δάφνη, μετά τους αρσανάδες των μονών Ζωγράφου και Κασταμονίτου. Βρίσκεται στην πλαγιά ενός βουνού που κατηφορίζει απότομα προς τη θάλασσα και τιμάται στο όνομα των αγίων Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ (8 Νοεμβρίου). Σύμφωνα με την παράδοση η μονή ιδρύθηκε στο β .μισό του 1 Οου αιώνα από κάποιον Ευθύμιο, που ήταν, λένε, μαθητής και συνασκητής του οσίου Αθανασίου του Αθωνίτου και είχε χρηματίσει «δοχειάρης», δηλαδή διαχειριστής του λαδιού και άλλων τροφίμων στη Λαύρα. Στην αρχή ο μοναχός αυτός είχε ιδρύσει ένα μικρό μοναστήρι κοντά στο λιμάνι της Δάφνης, που από το διακόνημά του ονομάστηκε του Δοχειαρίου. Λίγο όμως χρόνο μετά την ίδρυση και εξαιτίας της θέσεώς του διαλύθηκε, πιθανόν από πειρατές, και οι μοναχοί του σκορπίστηκαν σε διάφορα σημεία στη γύρω περιοχή. Μερικοί από αυτούς με επικεφαλής τον Ευθύμιο έφυγαν κάπως μακριά από τη Δάφνη και ήρθαν και ίδρυσαν τη σημερινή μονή, την οποία επίσης ονόμασαν του Δοχειαρίου. Σε μια πράξη του 1 092, αναφέρεται ως ηγούμενος της μονής ο Νεόφυτος, που ήταν προηγουμένως πατρίκιος με το όνομα Νικόλαος και που φρόντισε πολύ γι' αυτή, και ακόμη ότι η μονή από την ίδρυσή της αφιερώθηκε στο όνομα των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ. Αντίθετα ο Κύριλλος Δοχειαρίτης στο «Προσκυνητάριον» της μονής, που τύπωσε το 1843, παρατηρεί ότι στην αρχή αφιερώθηκε στο όνομα του αγίου Νικολάου και αργότερα, χάρη στο θαύμα των Αρχαγγέλων, τιμήθηκε στο όνομά τους. Σιγά σιγά η μονή πήρε τη σημερινή της μορφή και, όπως η ιστορία των άλλων μοναστηριών , έτσι και η δική της άρχισε και συνεχίστηκε με διάφορες διακυμάνσεις.
Τον 100 αιώνα, στο Α .κιόλας Τυπικό του Αγίου 'Ορους, κατέχει την εικοστή θέση μεταξύ των τότε μονυδρίων και περνά γενικά μια περίοδο ακμής, που διαρκεί ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Στο Β .Τυπικό έρχεται δέκατη στη σειρά ανάμεσα σε 18, που ήταν τότε τα μοναστήρια, και στο Γ .Τυπικό ενδέκατη σε συνολικά 25.

Μονή Ζωγράφου


Το μοναστήρι αυτό βρίσκεται πάνω στο βουνό, αθέατο από την παραλία και χωμένο σε μια δασωμένη πλαγιά της νοτιοδυτικής πλευράς της χερσονήσου. Για να το επισκεφθεί κανείς πρέπει να βαδίσει μια ώρα περίπου από τον αρσανά του και πάνω από 3 ώρες από τις Καρυές. τιμάται στη μνήμη του αγί- ου Γεωργίου (23 Απριλίου). Σύμφωνα με την παράδοση, η μονή Ζωγράφου ιδρύθηκε τον 100 αιώνα, στα χρόνια που αυτοκράτορας στο Βυζάντιο ήταν ο Λέων ΣΤ ' ο σοφός, από 3 μοναχούς, τον Μωυσή, τον Ααρών και τον Ιωάννη, που ήταν αδέρφια και κα- τάγονταν από την Αχρίδα. Η ίδια παράδοση, εξάλλου, μας πληροφορεί ότι οι 3 αυτοί ιδρυτές διαφωνούσαν ως προς την αφιέρωση του μοναστηριού, προ- τάσσοντας ο καθένας το πρόσωπο ή την εορτή που προτιμούσε. Συγκεκριμένα πρότειναν αντίστοιχα την Παναγία, τον άγιο Νικόλαο και τον άγιο Γεώργιο, αλλά επειδή ήταν αδύνατο να καταλήξουν μόνοι τους κάπου, αποφάσισαν να αφήσουν το όλο θέμα στη θεία θέληση.'Ετσι έκλεισαν μέσα στο καθολικό μια ξύλινη πλάκα και άρχισαν να προσεύχονται να γίνει το θαύμα. Πράγματι όταν πήγαν για να δουν το αποτέλεσμα, βρήκαν ζωγραφισμένη πάνω στο ξύλο την εικόνα του αγίου Γεωργίου, στον οποίο και αφιέρωσαν τη μονή και από το γεγονός αυτό ακριβώς την ονόμασαν μονή του αγίου «Γεωργίου τού Ζωγράφου». Το ότι υπήρχε το μοναστήρι από τον 100 αιώνα φαίνεται καθαρά από το κείμενο του Α 'Τυπικού του Αγίου 'Ορους, όπου υπογράφει ως ηγούμενός του ο «Γεώργιος ό Ζωγράφου». Η ιστορία του όμως μας είναι άγνωστη στους αμέσως επόμενους αιώνες, ίσως γιατί κάηκαν πολλά αρχεία από την εποχή αυτή. 'Ετσι ερχόμαστε στον 130 αιώνα, όπου τοποθετείται κανονικά ανάμεσα στις άλλες αγιορειτικές μονές και μάλιστα με μοναχούς Βουλγάρους. Στο τέλος περίπου του αιώνα αυτού φρόντισε πολύ για τη μονή ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Mιχαήλ Η .Παλαιολόγος, ώστε απορεί κανείς πώς αυτός ο ίδιος με τη συνεργασία και του πατριάρχη Ιωάννη Βέκκου, ταγμένοι και οι δύο υπέρ της ενώσεως των δύο Εκκλησιών , βασάνισαν αγιορείτες ανθενωτικούς μοναχούς

Μονή Ξηροποτάμου


Αφιερωμένη στους 40 Μάρτυρες (9 Μαρτίου) στέκει σε μια μαγευτική και περίβλεπτη θέση στο μέσο της χερσονήσου και πάνω στο δρόμο καθώς ανηφορίζουμε από τη Δάφνη στις Καρυές. όμορφο και επιβλητικό μοναστήρι βλέπει κάτω στο Σιγγιτικό κόλπο, που απλώνεται συνήθως ήσυχος και γαλανός. Η παράδοση αποδίδει την ίδρυση του μοναστηριού στην αυτοκράτειρα Πουλχερία (450-457), ενώ άλλες πηγές στους αυτοκράτορες Κωνσταντίνο Ζ.Πορφυρογέννητο (913-959) και Ρωμανό Α' Λεκαπηνό (920-944), από 10υς οποίους μάλιστα ο πρώτος δώρισε στο μοναστήρι ένα πολύτιμο κόκκινο μανδύα. Σύμφωνα όμως με διάφορες άλλες αξιόπιστες μαρτυρίες και γραπτές πηγές, το μοναστήρι ιδρύθηκε στο τέλος του 100υ αιώνα, δηλαδή λίγο χρόνο μετά την ίδρυση της Μεγίστης Λαύρας. Πιθανός ιδρυτής του μοναστηριού, που του έδωσε και το όνομά του, είναι ο μοναχός Παύλος Ξηροποταμηνός, που ονομάστηκε έτσι από τον τόπο όπου μόναζε νωρίτερα. 'Εγινε ο πρώτος ηγούμενος της μονής Ξηροποτάμου και αναδείχθηκε μεγάλος πνευματικός άνδρας την εποχή εκείνη. Αναφέρεται στο Α'Τυπικό του Αγίου 'Ορους και, έχοντας τις δικές του αντιλήΨεις σχετικά με τους τύπους και τους κανόνες στη μοναστική άσκηση, δεν συνδέθηκε ποτέ με πραγματική φιλία με τον Αθανάσιο. Η μονή Ξηροποτάμου στην αρχή ονομαζόταν «των άγίων Τεσσαράκοντα», ενώ σε διάφορα έγγραφα τιτλοφορείται «τοΟ άγίου Νικηφόρου τοΟ Ξηροποταμηνοο». 'ισως έχουμε εδώ δύο ονομασίες της ίδιας μονής. Διαφορετικά θα πρέπει να υποθέσουμε ότι η πρώτη, ως νεοσύστατη και μικρότερη, υπαγόταν στην παλαιότερη και μεγαλύτερη μονή του Νικηφόρου. Μια άλλη παράδοση, εξάλλου, θέλει στον ίδιο αυτό χώρο τη μονή του «Χειμάρρου», που λέγεται ότι την έκτισε επίσης η αυτοκράτειρα Πουλχερία στον 50 αιώνα.

Μονή Παντοκράτορος


Είναι κτισμένη πάνω σ' ένα βράχο, που τον χτυπά ακατάπαυστα το κύμα της τρικυμισμένης συνήθως θάλασσας της βορειοανατολικής πλευράς του 'Ορους, και γιορτάζει τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος (6 Αυγούστου). Ως ιδρυτές του μοναστηριού αναφέρονται δύο άνδρες, ο «μέγας στρατοπεδάρχης» Αλέξιος και ο «μέγας πριμικήριος» Ιωάννης, που έζησαν στα μέσα περίπου του 140υ αιώνα και στην αρχή ήρθαν και μόνασαν στο ομώνυμο κελλί που υπήρχε προηγουμένως σ' αυτόν εδώ τον τόπο, δίνοντάς του σιγά σιγά τη μορφή μοναστηριού. Την προσπάθειά τους αυτή, εξάλλου, ενίσχυσε πολύ ο συγγενής τού Ιωάννη και αυτοκράτορας τότε του Βυζαντίου Ιωάννης Ε .Παλαιολόγος, που δώρισε στο νεοσύστατο μοναστήρι και ένα μετόχι στο νησί της Λήμνου. Τη βοήθειά του συνέχισαν και οι διάδοχοί του αυτοκράτορες. Μετά την οθωμανική κυριαρχία το μοναστήρι άρχισε να περνά μια οικονομική κρίση, οπότε συμπαραστάθηκαν σ' αυτό με διάφορους τρόπους οι 'Ελληνες ή ελληνικής καταγωγής ηγεμόνες των παραδουναβίων χωρών .
'Οπως άλλωστε συνέβη και με άλλα μοναστήρια έτσι και εδώ ακολούθησε η ρωσική βοήθεια και συγκεκριμένα μια δωρεά και μια άδεια που δόθηκε από την Αικατερίνη Β ' στους Παντοκρατορινούς μοναχούς για τη συγκέντρωση χρημάτων στη Ρωσία το έτος 1762. Δύο καταστρεπτικές πυρκαγιές έγιναν στα χρόνια 1773 η μια και η άλλη πολύ πρόσφατα το 1948. Μετά την πρώτη εργάστηκε πολύ για την ανοικοδόμηση του μοναστηριού ο σκευοφύλακάς του Κύριλλος, ενώ τις ζημιές της δεύτερης επανόρθωσε η Υπηρεσία Αναστηλώσεων. Το σχήμα των κτιριακών εγκαταστάσεων του μοναστηριού είναι ακανόνιστο πολύπλευρο, με τείχος γύρω γύρω και τον οχυρωματικό πύργο στη δυτική πλευρά του. οι περισσότερες οικοδομές του είναι μεταγενέστερες. Το σχετικά μικρό καθολικό, μέσα στο οποίο είναι θαμμένοι οι δύο κτίτορές του Αλέξιος και Ιωάννης, βρίσκεται στο βορεινό μέρος της πλακόστρωτης αυλής. Ακολουθεί τον αγιορειτικό τύπο με μια ιδιομορφία, που διαγράφεται στο διάστημα ανάμεσα στους χορούς των ψαλτών και στο Ιερό Βήμα, που είναι μεγαλύτερο από εκείνο των άλλων καθολικών. επίσης η πρόθεση και το διακονικό σχηματίζουν δυο μικρούς πύργους που στεγάζονται με τρούλλους. Το 1847, εξάλλου, οι δύο νάρθηκες ενώθηκαν σ' ένα και προστέθηκε νέος υαλόφρακτος εξωνάρθηκας.

Μονή Κουτλουμουσίου


Το μοναστήρι αυτό βρίσκεται πάνω σε μια θαυμάσια πλαγιά γεμάτη από δένδρα και πυκνούς θάμνους, κοντά στις Καρυές, και είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος (6 Αυγούστου). ’λλες ονομασίες του μοναστηριού είναι: «Μονή του βοεβόδα», «Λαύρα των Ρουμανικών χωρών» και «Μονή του Χαρίτωνος». Σχετικά με την ονομασία που επικράτησε μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει για την ώρα μια τελική και γενικά παραδεκτή εξήγηση. Οι ερευνητές διαφωνούν ακόμη μεταξύ τους και προτείνουν πολλές και διάφορες γνώμες για την ιστορικοφι λολογική ερμηνεία της λέξεως. Οι περισσότεροι ακολουθώντας βασικά την άποψη του Ουσπένσκυ, δέχονται την ίδρυσή του από ένα Τούρκο με το όνομα Κουτλουμούς, που έζησε στο τέλος του 130υ αιώνα και έγινε χριστιανός με το νέο όνομα Κωνσταντίνος. Αναφέρουμε απλώς εδώ ότι σε έγγραφο της μονής, που είδαμε τελευταία και όπου επιχειρείται η μετάφραση πολλών τουρκικών όρων, η λέξη κουτλουμούς αντιστοιχεί προς «τον εξ Αιθιοπίας άγιον». Από έγγραφο όμως του αγίου Παντελεήμονος με τη χρονολογία 1169, όπου υπογράφει και ο ιερομόναχος ΗσαΙας «κε καθιγούμενος τής μονής Κουτλουμούσι», βγαίνει το συμπέρασμα ότι από τον 120 κιόλας αιώνα υπήρχε ένα μοναστήρι στον ’θω με το παραπάνω όνομα, που φυσικά θα πρέπει να ταυτιστεί με το σημερινό Κουτλουμούσι. Επομένως η προηγούμενη υπόθεση μπορεί να σταθεί μόνο αν παραδεχθούμε ότι ο Κουτλουμούς αυτός ήταν ένας αρχηγός των Αράβων , που έζησε στον 11 ο αιώνα και ίδρυσε το μοναστήρι την εποχή αυτή ή λίγο αργότερα, πάντως πιο νωρίς από το έτος 1169. ’λλοι ερευνητές εξάλλου, που ασχολούνται γενικά με την ιστορία του Αγίου 'Ορους, προβάλλοντας τα ανάλογα επιχειρήματά τους, τοποθετούν την ίδρυση του μοναστηριού άλλοτε στον 10o και άλλοτε στον 11ο αιώνα.
Τον 12o αιώνα το μοναστήρι του Κουτλουμουσίου κατείχε την εικοστή θέση ανάμεσα στα άλλα μοναστήρια της εποχής εκείνης και μαθαίνουμε ότι περνούσε μεγάλη οικονομική κρίση, που συνεχίστηκε μέχρι τις αρχές του 14oυ, οπότε δέχθηκε το τελειωτικό κτύπημα από τους φοβερούς Καταλανούς, που επιτέθηκαν εναντίον του και το καταλήστευσαν. Μπροστά στην κατάσταση αυτή και για να μπορέσει να επιζήσει το μοναστήρι τού παραχωρήθηκαν οι σχεδόν διαλυμένες μονές του Προφήτη Ηλία και του Σταυρονικήτα, καθώς και οι αρχαίες μονές του Αναπαυσά και του Φιλαδέλφου με πράξη του Πρώτου Ισαάκ (1334).

Μονή Διονυσίου


Το μοναστήρι αυτό είναι κτισμένο σε ένα στενό και απόκρημνο βράχο, 80 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, στη νοτιοδυτική πλευρά της χερσονήσου μεταξύ των μονών Γρηγορίου και Αγίου Παύλου. Σε παλαιά έγγραφα αναφέρεται και με άλλα ονόματα, όπως «Νέα Πέτρα», «Μονή του Μεγάλου Κομνηνού», «του κυρ Διονυσίου», και τιμάται στο Γενέσιο του Τιμίου Προδρόμου (24 Ιουνίου). Η ίδρυση του μοναστηριού, που χρονολογείται στο β , μισό του 140υ αιώνα (1370-1374), οφείλεται στον όσιο Διονύσιο, που καταγόταν από την Κορυσό της Καστοριάς και ξεκίνησε το μεγάλο έργο με τα δικά του πενιχρά μέσα έχοντας στην αρχή τη συμπαράσταση μόνο των μαθητών του. Για την αποπεράτωσή του όμως βοήθησε ουσιαστικά ο Τραπεζούντιος αυτοκράτορας Αλέξιος Γ ' Κομνηνός, προσφέροντας στον Διονύσιο, που τον επισκέφτηκε στην Τ ραπεζούντα, ως πρώτη δόση ένα μεγάλο χρηματικό ποσό και κατόπιν εγκρίνοντας μια ετήσια χορηγία για να μη σταματήσουν οι εργασίες της ανεγέρσεως. Στον αυτοκράτορα, εξάλλου, μεσολάβησε για τον ίδιο σκοπό και ο μητροπολίτης Τραπεζούντας Θεοδόσιος, που ήταν αδελφός του παραπάνω οσίου και άλλοτε ηγούμενος της αγιορειτικής μονής του Φιλοθέου, Ο Αλέξιος, έπειτα από το ξεχωριστό αυτό ενδιαφέρον που έδειξε για το νεοσύστατο μοναστήρι, δικαιολογημένα ζήτησε να ονομαστεί «Μονή του Μεγάλου Κομνηνού». Τη βασιλική χορηγία του Αλεξίου επανέλαβαν κατόπιν και οι άλλοι βυζαντινοί αυτοκράτορες, οι Παλαιολόγοι, ενώ μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως (1453) ευεργέτησαν το μοναστήρι πολλοί ηγεμονες της Μολδοβλαχίας. Στους τελευταίους αυτούς οφείλεται η διεύρυνση και γενικά η σημερινή μορφή της μονής Διονυσίου, γι' αυτό και τοποθετούνται ανάμεσα στους κτίτορές της. Από όλους ξεχωρίζουν κυρίως ο Ράδουλος και ο διάδοχός του Νεάγκος Βασσαράβας που, εκτός από άλλα, έκτισε το 1520 τον πύργο και το υδραγωγείο του μοναστηριού. ο πύργος έχει ύψος 25 μέτρα και στον τελευταίο όροφό του υπάρχει ένα κεραμοπλαστικό μονόγραμμα του Προδρόμου. Το έτος 1535 το μοναστήρι κάηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος του και σε λίγο ο ηγεμόνας της Μολδαβίας Ιωάννης Πέτρος ανοικοδόμησε με δικά του έξοδα την ανατολική πλευρά του από το μαγειρείο μέχρι την αποθήκη με τα κρασιά. Επίσης ο Αλέξανδρος μαζί με τησύζυγό του Ρωξάνδρα έκτισε από τα θεμέλιά της την εξαώροφη πτέρυγα που βλέπει προς τη θάλασσα με τους πολλούς εξώστες, και εξαγόρασε και απέδωσε στο μοναστήρι τα μετόχια του. Παράλληλα με τους παραπάνω ευεργέτες του μοναστηριού αναφέρονται και άλλοι, όπως τα αδέρφια Λάζαρος και Μπόιος από την Πιάβιτσα της Χαλκιδικής, που έκτισαν την προέκταση προς τον κήπο της επταώροφης πλευράς, τα αδέρφια Θωμάς και Μανουήλ από τις Σέρρες, που κατασκεύασαν τον αρσανά και το μετόχι του Ορφανού στο Παγγαίο της ανατολικής Μακεδονίας και τέλος, αργότερα, οι επίσκοποι Μακάριος Ηρακλείας και Ιερεμίας Βελιγραδίου (1797) και ο πρεσβευτής της Αυστρίας στην Κωνσταντινούπολη Ιωάννης Φραγκόπουλος (1800), που κοινοβίασαν εδώ προτού πεθάνουν και διέθεσαν γι' αυτό τις μεγάλες περιουσίες τους.

Μονή Χελανδαρίου


Το μοναστήρι του Χελανδαρίου, αφιερωμένο στη μνήμη των Εισοδίων της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου), είναι το πρώτο από αυτά που είναι κτισμένα στη βορειοανατολική πλευρά του 'Ορους. Χάνεται αθέατο και κρυμμένο μέσα στην πλούσια βλάστηση του τοπίου, με περιορισμένο ορίζοντα, και απέχει περίπου μισή ώρα από τη θάλασσα, όπου βρίσκεται μόνο ο αρσανάς του. Η ονομασία του μοναστηριού προέρχεται, κατά πάσα πιθανότητα, από τον ιδρυτή ενός μονυδρίου στο χώρο αυτό που λεγόταν Χελανδάριος ή Χελανδάρις, όνομα που βρίσκουμε σε μια γραπτή μαρτυρία του 1Οου κιόλας αιώνα: ,,'Εγράψαμε διά Γεωργίου τού λεγομένου Χελανδάρι». Αργότερα, άλλωστε , σ' ένα έγγραφο του έτους 1141 , που σώζεται στη Λαύρα, υπογράφει ανάμεσα σε άλλους και κάποιος μοναχός με το όνομα Συμεών (;) της μονής Χε(λαν)δαρίου. Η γνώμη ότι η ονομασία του μοναστηριού οφείλεται στο βυ- ζαντινό πλοίο χελάνδιο, του οποίου το σχήμα διατηρεί δήθεν το μοναστήρι, φαίνεται κάπως απίθανη. Από πολλούς ερευνητές, εξάλλου, ονομάζεται και γράφεται μονή Χιλιανδαρίου ή Χιλιανταρίου ή Χιλανδαρίου. 'Οσοι δέχονται τον τύπο αυτό ετυμολογούν τη λέξη είτε από το χίλιοι και αντάρα (ομίχλη), έκ τού χέειν τόν τόπον άντάραν», ή από το χίλιοι και άνδρες, δηλαδή από τον αριθμό των πειρατών που, σύμφωνα με την παράδοση, επιτέθηκαν κάποτε με ληστρικές διαθέσεις εναντίον του μοναστηριού χωρισμένοι σε δύο ομάδες και που αλληλοεξοντώθηκαν λόγω της πυκνής ομίχλης, γιατί ήταν αδύνατο να καταλάβουν ποιοι ήταν οι δικοί τους και ποιοι οι ξένοι. Σε βυζαντινά χρυσόβουλλα και άλλα παλαιά έγγραφα, καθώς και σε διά- φορα σημειώματα των χειρογράφων , κυρίως των σλαβικών , απαντούν και οι δύο τύποι.

Μονή Ιβήρων


Βρίσκεται πάνω σ' ένα γραφικό ορμίσκο της βορειοανατολικής πλευράς της χερσονήσου, πλάι ακριβώς στις εκβολές ενός μεγάλου χειμάρρου, και τιμάται στην εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15 Αυγούστου). Κατηφορίζοντας από τις Καρυές και ύστερα από ένα ευχάριστο περίπατο φτάνουμε εκεί σε μιάμιση ώρα περίπου. Τ ο μοναστήρι ιδρύθηκε το τελευταίο τέταρτο του 1 Οου αιώνα, λίγο μετά τη Λαύρα και το Βατοπέδι, στη θέση ή περίπου εκεί, όπου προηγουμένως ήταν η λαύρα του αγίου Κλήμεντος. Η ίδρυσή του συνδέεται με τα ονόματα Ιωάννη του 'ιβηρα και Ιωάννη του Τορνικίου. φαίνεται όμως ότι πρόκειται για ένα πρόσωπο, αν και οι γεωργιανές πηγές διακρίνουν καθαρά τους δύο άνδρες. Ο Ιωάννης Τορνίκιος, που ήταν αυλικός του ηγεμόνα της Ιβηρίας Δαβίδ και αξιωματούχος του Βυζαντίου, τα εγκατέλειψε όλα και έγινε μοναχός στην αρχή σ' ένα μοναστήρι κάπου στη Μακεδονία. Μετά πήγε στον 'Ολυμπο και τελευταία στον ’θω, σε μια έρημη γωνιά στην περιοχή της Λαύρας, όπου του δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσει τον όσιο Αθανάσιο και να τον παρακαλέσει να μείνει κοντά του. Ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Βασίλειος Β . κάλεσε στην πρωτεύουσα τον μοναχό πια Τορνίκιο και ζήτησε τη βοήθειά του σε διάφορα διπλωματικά και στρατιωτικά θέματα και ειδικότερα στην καταστολή της ανταρσίας του στρατηγού Βάρδα Σκληρού, που είχε κιόλας στασιάσει εναντίον του κράτους και κτυπούσετα βασιλικά στρατεύματα.

Μονή Βατοπεδίου


Το Βατοπέδι, μεγάλο επίσης μοναστήρι, όπως το προηγούμενο της Λαύρας, είναι κτισμένο σ' έναν ορμίσκο της βορειοανατολικής πλευράς της χερσονήσου, πάνω σε μια κατάφυτη πλαγιά και αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου (25 Μαρτίου). στο χώρο αυτό ίσως υπήρχε άλλοτε η αρχαία πολίχνη Δίον . Ο χρόνος της ιδρύσεως του μοναστηριού και η προέλευση της ονομασίας του απασχολούν ακόμη τους ερευνητές Σύμφωνα με την παράδοση ιδρύθηκε στο τέλος του 40υ αιώνα από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Α ' από ευγνωμοσύνη προς τη Θεοτόκο που έσωσε τον γιο του ο οποίος, ταξιδεύοντας στο πέλαγος, παιδί ακόμη, ναυάγησε κοντά στις ακτές του 'Ορους και μεταφέρθηκε θαυματουργικά στη στεριά κοντά σε μια βάτο. έτσι ονομάστηκε και το μοναστήρι Βατο-παίδιον. Η ονομασία του όμως Βατο-πέδιον, νομίζουμε ότι είναι προτιμότερη και εξηγείται από τις πολλές βάτους που υπάρχουν στο πεδινό μέρος που απλώνεται μπροστά από αυτό. Σε παλαιότερα έγγραφα το μοναστήρι ονομάζεται και «Λαύρα του Βατοπεδίου» ή «Μεγάλη μονή του Βατοπεδίου». Ιστορικά όμως η ίδρυση του μοναστηριού τοποθετείται στο β .μισό του 100υ αιώνα και με αυτή συνδέονται τα ονόματα τριών μοναχών από την Αδριανούπολη, Αθανασίου, Νικολάου και Αντωνίου, που ήρθαν στον ’θω την εποχή του οσίου Αθανασίου με σκοπό να μονάσουν κοντά σ' αυτόν Ο όσιος όμως μετά από λίγο τους έστειλε στην περιοχή της σημερινής μονής Βατοπεδίου, όπου φαίνεται ότι υπήρχαν ασκητές πολύ νωρίτερα, ίσως ακόμη και ένα ή περισσότερα κελλιά, που οι τρεις αυτοί ένωσαν και συνέστησαν το μοναστήρι.
Στο Α Τυπικό του Αγίου 'Ορους (972) δεν αναφέρεται καθόλου το Βατοπέδι, ενώ σε μια Πράξη του Πρώτου Θωμά του έτους 985 υπογράφει ο ηγούμενός του Νικόλαος. Επομένως μπορούμε να υποθέσουμε με κάποια βεβαιότητα ότι η ίδρυση του μοναστηριού στη σημερινή του μορφή θα πρέπει να τοποθετηθεί ανάμεσα στα χρόνια 972 και 985. Στη συνέχεια και σε διάστημα μικρότερο από ένα αιώνα, σύμφωνα με το Β'Τυπικό του 'Ορους (1046), ανεβαίνει ιεραρχικά στη δεύτερη θέση -που κατέχει και σήμερα -γίνεται πολυάνθρωπο και οικονομικά ανεξάρτητο μοναστήρι και, ανάμεσα σε άλλα, αποκτά και το δικαίωμα να στέλνει για ένα διάστημα τον ηγούμενό του στις Καρυές με τέσσερις συνοδούς. Οι Κομνηνοί αυτοκράτορες , κατόπιν , βοηθούν πολύ το Βατοπέδι, όπως φαίνεται και από ένα χρυσόβουλλο του Μανουήλ Α ' . Στα τέλη του 120υ αιώνα ήρθαν να μονάσουν εδώ οι Σέρβοι μοναχοί Συμεών και Σάββας, που μάλιστα συντέλεσαν και στην προσθήκη νέων οικοδομών. Στους δύο αυτούς το Βατοπέδι παραχώρησε το κελλί του Χελανδαρίου στην τοποθεσία Μηλέα,

Μονή Μεγίστης Λαύρας


Το μοναστήρι της Μεγίστης Λαύρας, το πρώτο και το μεγαλύτερο του Αγίου 'Ορους, είναι κτισμένο πάνω στο πλάτωμα ενός βράχου, εκεί που τελειώνει η χερσόνησος και ο ’θως κατεβαίνει ήρεμα προς τη θάλασσα σχηματίζοντας πολλούς καταπράσινους λοφίσκους. Βρίσκεται σε μικρή απόσταση, περίπου είκοσι λεπτά, από την παραλία, όπου ο αρσανάς του, και γιορτάζει την Κοίμηση του οσίου Αθανασίου του Αθωνίτη (5 Ιουλίου). ’λλες ονομασίες, με τις οποίες αναφέρεται σε παλαιότερα έγγραφα, είναι: «Λαύρα των Μελανών», «Λαύρα του κυρού Αθανασίου», «Λαύρα του αγίου Αθανασίου», «Μεγάλη Λαύρα» ή και απλώς «Λαύρα», λέξη που σημαίνει εδώ ένα πολυάνθρωπο μοναστήρι. Η ίδρυση του μοναστηριού συμπίπτει με τη συστηματοποίηση του μοναχισμού στο 'Ορος, μετά από μιαν ανοργάνωτη και ιδιότυπη ζωή των αγιορειτών ασκητών. Ιδρυτής του ο σοφός και ανακαινιστής μοναχός Αθανάσιος, που μόναζε πρώτα σε κάποιο μοναστήρι στον 'Ολυμπο της Βιθυνίας, τον καιρό που ηγούμενός του ήταν ο περίφημος Μιχαήλ Μαλείνος, θείος του Νικηφόρου Φωκά. Εκεί συνδέθηκε με στενή φιλία με τον αρχιστράτηγο τότε της Ανατολής και κατόπιν αυτοκράτορα Νικηφόρο, που του πρότεινε να εγκαταλείψει τον 'Ολυμπο και να έρθει στον ’θω, όπου αργότερα θα τον ακολουθούσε και ο ίδιος. Ο Αθανάσιος, αν και είχε στην αρχή ορισμένες επιφυλάξεις, θεμελίωσε τη Λαύρα το 963, στηρίζοντας βέβαια τις ελπίδες του στον φίλο του αυτοκράτορα .ως θέση διάλεξε το μέρος όπου πιθανόν να υπήρχε παλαιότερα η αρχαία πελασγική πόλη Ακρόθωοι. Σύμφωνα με τη βιογραφία του, που χρονολογείται στον 11 ο αιώνα, έκτισε πρώτα το τετράπλευρο τείχος γύρω γύρω, ύστερα το καθολικό και στη συνέχεια τις σειρές των κελλιών .
Για την ανέγερση, εξάλλου, και την αποπεράτωση του κολοσσιαίου αυτού έργου ο αυτοκράτορας έστελνε χρήματα συνέχεια μέχρι το θάνατό του, μια και δεν κατάφερε, παρά την αδιάκοπη επιθυμία του να έρθει εδώ και να ασκητέψει και ο ίδιος, όπως άλλωστε οι δύο άνδρες είχαν προσυμφωνήσει. Ακόμη προέβλεψε ιδιαίτερη χορηγία για τη συντήρηση των 80 πρώτων Λαυριωτών μοναχών και δώρισε στη Λαύρα διάφορα μετόχια, όπως το μοναστήρι των Περιστερών κοντά στη Θεσσαλονίκη, τεμάχια Τιμίου Ξύλου και αγίων λειψάνων και πολλά έργα τέχνης. Τη χρηματική βοήθεια του Φωκά συνέχισε ο διάδοχός του Ιωάννης Τσιμισκής, με τον οποίο ο Αθανάσιος διατηρούσε επίσης φιλικές σχέσεις. Ο Τσιμισκής διπλασίασε την ετήσια χορηγία για τις ανάγκες της νεοσύστατης μονής και έτσι τελείωσε το κτίσιμο της Λαύρας, που αποτέλεσε το υπόδειγμα και τον πυρήνα μιας καινούργιας μορφής μοναχικού βίου στον ’θω. Στη συνέχεια, χάρη στο ενδιαφέρον και των άλλων αυτοκρατόρων , ΤΟ μοναστήρι περνά μια καλή περίοδο της ζωής του. Ο αριθμός των μοναχών μέσα σ' αυτό άρχισε σιγά σιγά να μεγαλώνει και να ξεπερνά τους προαναφερθέντες 80, ενώ παράλληλα σταθεροποιήθηκε ο κοινοβιακός τρόπος λειτουργίας και ζωής στη Λαύρα και σε ολόκληρο το 'Ορος. Ιδιαίτερα βοήθησε το μοναστήρι ο Βασίλειος Β .

Μονή Κασταμονίτου


Η μονή Κασταμονίτου βρίσκεται σε μια από τις πιο γραφικές τοποθεσίες του 'Ορους κατά το μέρος του Σιγγιτικού κόλπου, αθέατη, κτισμένη μέσα σε ένα καταπράσινο δάσος και σε απόσταση μισής ώρας περίπου από τη θάλασσα, όπου φαίνεται μόνο ο αρσανάς της. 'Εχει από τη μια μεριά τη μονή Ζωγράφου και από την άλλη του Δοχειαρίου και τιμάται στη μνήμη του πρωτομάρτυρα αγίου Στεφάνου (27 Δεκεμβρίου). Τόσο η ίδρυση όσο και η ονομασία της μονής χάνονται μέσα στις διάφορες παραδόσεις. Μία από αυτές τη θέλει ιδρυμένη στον 40 αιώνα από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο ή τον γιο του Κώνσταντα, από όπου δήθεν θα πρέπει να ονομάζεται Κωνσταμονίτου. Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση η ίδρυση της μονής οφείλεται σε κάποιον ασκητή που καταγόταν από την Κασταμονή της Μ. Ασίας ή που ονομαζόταν Κασταμονίτης, όνομα που το συναντάμε συχνά στους Βυζαντινούς και μάλιστα στα χρόνια που συμπίπτουν με την ίδρυση της μονής. έτσι αυτή θα πρέπει να ονομάζεται Κασταμονίτου. Θεωρούμε όμως απίθανη την άποψη μερικών ερευνητών , οι οποίοι ετυμολογούν την ίδια αυτή λέξη από τις πολλές καστανιές που υπάρχουν κοντά στη μονή . Ιστορικά η μονή αναφέρεται σε διάφορα κείμενα ήδη από τον 11 ο αιώνα. Πιο καθαρά όμως μπορούμε να παρακολουθήσουμε την πορεία της μονής από τις αρχές του 140υ αιώνα, όταν καταστράφηκε από τους Καταλανούς πειρατές, όπως και τόσες άλλες μονές του Αγίου 'Ορους. Από τότε έχουμε πληροφορίες για ορισμένες προσπάθειες που έγιναν για την ανοικοδόμησή της και για την κατοχύρωση της ιδιοκτησίας της. Σχετικό με το δεύτερο θέμα είναι ένα χρυσόβουλλο του αυτοκράτορα Ιωάννη Ε .Παλαιολόγου (1351 ), όπου μάλιστα γράφεται με την ονομασία Κωνσταμονίτου.