Με ιδιαίτερη αναφορά στον περί Μεταμορφώσεως Λόγο
του Αγίου Θεολήπτου Φιλαδελφείας.
1. Το γεγονός της Μεταμορφώσεως στην Ορθόδοξη Λατρεία
Η εορτή της Μεταμορφώσεως αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σταθμούς στον εορταστικό κύκλο της Εκκλησίας μας αλλά και ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της επίγειας παρουσίας του Χριστού μας στη γη .
Χωρίς καμία αμφιβολία, πρόκειται για ένα γεγονός, που η ανθρώπινη γλώσσα αδυνατεί να περιγράψει επακριβώς . Οι Ευαγγελιστές των Συνοπτικών Ευαγγελίων, στα οποία αναφέρεται το γεγονός, χρησιμοποιούν το λευκό του χιονιού ή το φως τού ήλιου για να περιγράψουν κάτι, που είναι βέβαιον πως δεν ανήκει στον κόσμο τούτο.
Η Ορθόδοξη εικονογραφία επιχειρεί να συμβάλλει κι εκείνη στην περιγραφή αυτού του υπερκόσμιου γεγονότος. Ο Ορθόδοξος εικονογράφος χρησιμοποιεί το πιο λαμπρό λευκό χρώμα της παλέτας του, προκειμένου να απεικονίσει τα ιμάτια τού Ιησού, ενώ τοποθετεί στο κάτω μέρος της εικόνας τους Μαθητές καταγής, να αποστρέφουν το πρόσωπο, έμπλεοι φόβου, χαράς και θαυμασμού. Παράλληλα, ο Ορθόδοξος υμνογράφος μάς εξηγεί πως την ημέρα εκείνη οι Μαθητές ατένισαν ένα μέρος της Θεότητας «καθώς ηδύναντο», δηλ. ανάλογο των δυνάμεών τους. Είναι όμως φανερό από τη στάση του σώματός τους, πως οι τρεις παριστάμενοι την ημέρα εκείνη βιώνουν εμπειρίες πρωτόγνωρες, ευρισκόμενοι σε πλήρη αδυναμία να τις διαχειριστούν. Γνωρίζουμε από την αντίστοιχη περικοπή, πως, ενώ κατ΄ αρχάς χαίρονται και αναφωνούν “καλόν εστιν ημάς ώδε είναι, ει θέλεις, ποιήσωμεν ώδε τρεις σκηνάς, σοί μίαν και Μωσεί μίαν και μίαν Ηλία”, στην συνέχεια, βιώνουν τρόμο, καθώς τους επισκιάζει η φωτεινή νεφέλη και ακούγεται η φωνή του Πατρός. (Ματθ. ιζ’, 6).
Οι Πατέρες της Εκκλησίας (Μ. Βασίλειος, άγ. Ιωάννης Χρυσόστομος και άγ. Γρηγόριος Παλαμάς) λέγουν ότι έπεσαν στην γη από την αδυναμία τους να ατενίσουν την περίσσεια της λαμπρότητος του υπερκόσμιου Φωτός. Είναι όμως σαφές πως ο ήχος, ως μέγεθος που έχει την ιδιότητα να φτάνει μέχρι τα κατάβαθα της ύπαρξης, πολλώ δε μάλλον ο ήχος της Πατρικής φωνής, φαίνεται στην εικόνα να συγκλονίζει τους τρεις Μαθητές και να συμπληρώνει καταλυτικά την θεοπτία.
2. Η κορυφαία εμπειρία των Μαθητών.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι Μαθητές λάμβαναν γνώση των υπερκόσμιων χαρακτηριστικών του Διδασκάλου τους. Με τρόπο συγκλονιστικό δέχτηκαν την κλήση τους και απόδειξη αυτού είναι η προθυμία τους να Τον ακολουθήσουν, εγκαταλείποντας τα πάντα. Επί τρία χρόνια έβλεπαν γεγονότα θαυμαστά και μόνον εκείνοι γνωρίζουν τι εμπειρίες είχαν, πέραν εκείνων που αναφέρει το Ευαγγέλιο. Εκείνη όμως την ημέρα, όλη αυτή η προετοιμασία αποδείχτηκε ανεπαρκής για να κατανοήσουν το γεγονός της Μεταμορφώσεως. Η Ευαγγελική περικοπή μάς επιτρέπει να υποθέσουμε την άφατη και υπερκόσμια ψυχική και πνευματική ηδονή που βίωσαν. Διαβάζουμε, πως αν μπορούσαν, θα παρέτειναν την εμπειρία αυτή για πάντα. Ζητούν από τον Διδάσκαλο να στήσουν τρεις σκηνές, μία του Κυρίου, μία του Μωυσή και μία του προφήτη Ηλία, ώστε να εγκατασταθούν εκεί. Ανάλογες εμπειρίες αφάτου ηδονής περιγράφουν και παλαιότεροι, αλλά και σύγχρονοι άγιοι ασκητές. Μιλούν για την απέραντη γλυκύτητα της συνομιλίας που αξιώθηκαν, άλλοτε με τον Χριστό, άλλοτε με την Θεοτόκο και άλλοτε με τους Αγίους, ενώ συμπίπτουν απολύτως ως προς την εμπειρία υπέρβασης του χώρου και του χρόνου.
3. Η Μεταμόρφωση ως αμφίδρομη διαδικασία.
Οι ιεροί ερμηνευτές των Ευαγγελίων τονίζουν το γεγονός πως με τον όρο Μεταμόρφωση εννοούμε περισσότερο μια αποκάλυψη. Ο Χριστός, κατά την στιγμή εκείνη δεν προσέλαβε κάτι το οποίον δεν είχε. Η δόξα της Θεότητός Του τον ακολουθούσε από την πρώτη στιγμή της συλλήψεώς Του εν τη κοιλία της Θεοτόκου. Εκείνο που καθιστά κατά την ώρα εκείνη την υπέρλαμπρη αποκάλυψη είναι η διάνοιξη των οφθαλμών των Μαθητών, όχι μόνον των εσωτερικών αλλά και των σωματικών. Ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης υφίστανται την αγαθήν αλλοίωσιν της ανθρώπινης φύσης τους και καθίστανται ικανοί να ατενίσουν αυτό που πάντα ευρίσκετο προ των εσκοτισμένων από τα ανθρώπινα πάθη οφθαλμών τους. Στο γεγονός αυτό στηρίζεται όλη η νηπτική παράδοση της Εκκλησίας μας. Ο άνθρωπος εκείνος, ο οποίος με σθένος, υπομονή και συνέπεια αναλαμβάνει τον πνευματικό αγώνα, οδηγείται σταδιακά προς την θέωση, δηλαδή την μεταμόρφωση της δικής του φύσης και την ένωσή της με τον Θεό, δια της καθάρσεως των παθών. Συνεπώς, η εμπειρία της Μεταμορφώσεως δεν αποτελεί φαντασιοπληξία των Μαθητών κατά την ημέρα εκείνη, ούτε ένα γεγονός που πραγματοποιήθηκε άπαξ. Αποτελεί διαχρονική υπόσχεση θεοπτίας προς όλους τους ανθρώπους ανεξαιρέτως, στηριγμένη στην διαρκή εμπειρία των αγίων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου