«Και ταύτα ειπών φωνή μεγάλη εκραύγασε· Λάζαρε, δεύρο έξω» (Και όταν τα είπε αυτά, κραύγασε με δυνατή φωνή: Λάζαρε, έλα έξω!).
Ο στίχος αυτός, αν και βρίσκεται προς το τέλος της περικοπής του Ευαγγελίου, εν τούτοις από πλευράς νοημάτων και σημασίας είναι το κέντρο της. Όλα τα μέχρι τώρα που έγραψε ο Ευαγγελιστής στην περικοπή, και όλα τα μετά από αυτά, ως λόγια και ως γεγονότα, έχουν την αναφορά τους στον στίχο αυτό. Δηλαδή στη μεγάλη, δυνατή φωνή του Κυρίου, και στον λόγο του: «Λάζαρε, δεύρο έξω».
Κι” ας αρχίσουμε από το πρώτο. Ο άγιος Ιππόλυτος Ρώμης λέει για τη δύναμη της φωνής του Κυρίου: «Ω δύναμη της φωνής, που θρυμμάτισε τον άδη, αφού συνέτριψε τις χάλκινες πύλες του και αφού έσπασε τους σιδερένιους μοχλούς και έστρωσε
κατά γης τον διάβολο και κατήργησε τον θάνατο και ανέστησε τον νεκρό. Ω δύναμη της φωνής, που ένωσε τα χωρισμένα μέλη σε ένα και ανόρθωσε και επανέφερε τον νεκρό από την ανυπαρξία στη ύπαρξη! Ω δύναμη της φωνής, που σήκωσε τον τετραήμερο νεκρό σαν να ξυπνούσε από τον ύπνο και τον δεμένο με ταινίες τον έβγαλε από τον τάφο, ικανό να λύσει εύκολα τα δεσμά του και να τρέξει γρήγορα. Προσήλωσε, αγαπητέ μου, τον νου σου στη φωνή αυτή και θα βρεις ότι ο ίδιος λόγος, ο οποίος κατά τη δημιουργία του κόσμου είπε: ας γίνει φως και έγινε φως. Ας γίνουν φωστήρες στο στερέωμα του ουρανού (Γεν. α 3, 14) και έγιναν, λέει τώρα: Λάζαρε, έλα έξω. Και οι σάρκες, που αποσυντέθηκαν και διαλύθηκαν, επανέρχονταν στις κοιλότητές τους, και οι τρίχες, που είχαν πέσει, ξαναεβρίκαν τη θέση τους και φυτεύονταν στα μέλη. «Λάζαρε έλα έξω», και ο νεκρός ανασταινόταν, και μολονότι είχε τέσσερις ημέρες πεθαμένος, ήταν όμοιος με άνθρωπο που δεν είχε ποτέ πεθάνει. «Λάζαρε, έλα έξω», και η ψυχή ανελκυόταν από τα καταχθόνια, χωρίς ο διάβολος να αντιλέγει, χωρίς ο θάνατος να αντιπαλεύει, και με χαρά αναγνώριζε το κατοικητήριό της».
«Επειδή ήταν μακρυά η ψυχή», λέει ο Αμμώνιος, ο πρεσβύτερος Αλεξανδρείας, «φωνάζει με δυνατή φωνή ο Κύριος, και δεν βρισκόταν στο μνήμα, όπως μυθολογούν τα παιδιά των ειδωλολατρών Ελλήνων. Και η κραυγή του Κυρίου, ήταν προτύπωση της μεγάλης σάλπιγγας που πρόκειται να ηχήσει κατά την κοινή ανάσταση. Θεοπρεπής και βασιλική η εντολή».
«Κραύγαζε με δυνατή φωνή», λέει ο Ευθύμιος Ζιγαβηνός, «δείχνοντας ότι καλεί την ψυχή που δεν είναι παρούσα, αλλά απούσα μακρυά. Και για να ακούσουν όλοι οι παρόντες την εξουσιαστική αυτή διαταγή, και όταν δουν το έργο να πραγματοποιείται, να εννοήσουν γι’ Αυτόν κάτι το υψηλό και θεοπρεπές».
Πολύ χαρακτηριστικό για την περίπτωση είναι αυτό που λέει ο Θεοφάνης ο Κεραμεύς: «Όταν ανέστησε τη θυγατέρα του Ιαείρου, και όταν έδωσε πάλι ζωή στον γιό της χήρας, δεν φαίνεται να έκραξε με δυνατή φωνή, αλλά κρατώντας το χέρι και με ήρεμη φωνή, στη μεν θυγατέρα είπε Κοριτσάκι σήκω· (Ματθ. θ” 25), στον δε γιό «Σου λέω, σήκω επάνω» (Λουκ. ζ” 14). Όμως έδώ, στον Λάζαρο φώναξε με δυνατή φωνή. Γιατί; Διότι εκείνοι είχαν πρόσφατα πεθάνει και η ψυχή τους βρισκόταν πλησίον του σώματος (διότι η φωνή των Πατέρων μας πείθει πως μέχρι την τρίτη ημέρα η ψυχή επισκέπτεται το σώμα της), την ψυχή όμως του Λαζάρου καλώντας την από μακρυά, έκραξε με δυνατή φωνή. Και επειδή είχε πει πριν στους Ιουδαίους πως πλησιάζει ο καιρός, έφτασε κιόλας, που οι νεκροί θα ακούσουν τη φωνή του Υιού του Θεού, και όσοι την ακούσουν θα ζήσουν (Ιωάν. ε 25), εκπληρώνει την υπόσχεση. Και με την ισχυρή φωνή χαρίζει ζωή στον νεκρό, για να γίνει γνωστό ότι, όπως ακριβώς ο Πατέρας, έτσι και ο Υιός, σ” όσους θέλει δίνει ζωή. Αυτή η φωνή θα ακουστεί σαν σάλπιγγα κατά την τελευταία ημέρα και θα αναστηθούν οι νεκροί. Ίσως πάλι ο Χριστός να κραύγασε με δυνατή φωνή θέλοντας να επισημάνει πως ο λόγος Του είναι δραστήριος και μέγας και ισχυρός».
Ας έλθουμε όμως τώρα και στα ίδια τα λόγια του Κυρίου που τα είπε κραυγάζοντας. Δηλαδή τις τρεις λέξεις «Λάζαρε, δεύρο έξω».
Ο ιερός Θεοφύλακτος σημειώνει σχετικά: «Δεν είπε, στο όνομα του Πατέρα μου, Λάζαρε έλα έξω, ούτε, Πατέρα, ανάστησέ τον, αλλά με αυθεντία, φράσσοντας όλα τα στόματα που έλεγαν πως Αυτός είναι κατώτερος από τον Πατέρα. Διότι τί θα γινόταν ίσο αυτής της εξουσίας, από το ότι διαλεγόταν με τον πεθαμένο σαν να ήταν ζωντανός και έλεγε, Λάζαρε έλα έξω; Και πραγματοποιήθηκε ο λόγος τώρα, που λέει έρχεται ώρα, που οι νεκροί θα ακούσουν τη φωνή του Υιού του Θεού, και όσοι την ακούσουν θα ζήσουν. Διότι, για να μη νομίσει κανείς ότι από άλλον έλαβε την ενέργεια, προλέγει αυτό, το οποίο επρόκειτο να δείξει με τα έργα.
Και ο Ευθύμιος Ζιγαβηνός γράφει: «Και δεν είπε, «Αναστήσου», αλλά έλα έξω. Διαλέγεται με τον πεθαμένο, σαν να είναι ζωντανός. Διότι στον Θεό οι νεκροί ζουν».
Κατ’ εξαίρεση, τον Λάζαρο τον φωνάζει με το όνομά του. Γιατί; Απαντά ο Απολινάριος Λαοδικείας: «Το να τον καλέσει με το όνομά του τον νεκρό, ήταν σημείο της φιλίας. Διότι, τον μεν νεαρό, που ανέστησε, τον καλούσε νεανίσκο λέγοντας Σου λέω νεανίσκε, σήκω (Λουκ. ζ” 4), και το ίδιο και την κόρη «κορίτσι, σε διατάζω να σηκωθείς» (Μάρκ. ε” 41), όμως τον φίλο… τον προσκαλεί με το όνομα, για να είναι σημάδι της αναστάσεως εκείνων που ονομάζονται από τον Κύριο φίλοι Του».
Γιατί ο Κύριος μόνο μια φορά είπε αυτά τα λόγια και όχι περισσότερες; «Δεν διπλασίασε τον λόγο», λέει ο ιερός Χρυσόστομος, «για να αναστηθεί μόνο ένας και να μη τρέξει στον δρόμο άτακτα το σύνολο των νεκρών. Ζητώ έναν νεκρό, να μη έλθετε όλοι. Διότι ο καιρός για πρόσκληση όλων δεν έχει ακόμη φθάσει».
Τέλος, για τον λόγο του Κυρίου προς τον νεκρό Λάζαρο ο άγιος Αμφιλόχιος Ικονίου λέει: «Ο Δεσπότης είναι που καλεί, και κανένας δεν αντιλέγει. «Λάζαρε, έλα έξω” και πληροφόρησε την αδελφή σου Μάρθα ότι διατάζω και δεν παρακαλώ. Λάζαρε, έλα έξω, βγες, πριν να κατέβω εγώ. Σ” εσένα ο αρραβώνας, σ’ εμένα το τέλειο. Λάζαρε, έλα έξω.
Κι εσύ, φίλε, που ακούς το Λάζαρε, έλα έξω, μη νομίσεις πως ο Κύριος το επανέλαβε πολλές φορές. «Μια φορά μίλησε» (Ψαλμ. ξα” 12) κι αυτόν που έπλασε τον ανέστησε. Ούτε, βέβαια, έκλαψε όπως ο Ηλίας (Γ” Βασ. ιζ” 20), ούτε ήταν σε απορία όπως ο Ελισαίος (Δ” Βασ. δ” 27). Με μια φωνή ξύπνησε αυτόν που κοιμόταν κοντά του λέγοντας Λάζαρε, έλα έξω. Ένας ο λόγος και διάφορα τα θαύματα που έκανε. Μόνο που φώναξε ο Κύριος «Λάζαρε, έλα έξω» κι αμέσως συμπληρωνόταν οι σάρκες του, ξαναφυτεύονταν οι τρίχες, οι αρμοί του σώματος ξανασυνδέονταν, οι φλέβες ξαναγέμιζαν με καθαρό αίμα. Ο άδης από κάτω κλαίγοντας προέπεμπε τον Λάζαρο. Η ψυχή του Λαζάρου που ήταν φυλακισμένη και παρηγορούμενη από τους αγίους Αγγέλους, ξαναέμπαινε μέσα στο σώμα του ιδίου. Και το πιό ένδοξο από όλα ήταν το ότι ήταν δεμένος από παντού στα πόδια και στο πρόσωπο με ταινίες, και βάδιζε χωρίς να εμποδίζεται».
(Γ. Β. Μαυρομάτη, «Η Ανάσταση του Λαζάρου», εκδ. «Τέρτιος»)
«Επειδή ήταν μακρυά η ψυχή», λέει ο Αμμώνιος, ο πρεσβύτερος Αλεξανδρείας, «φωνάζει με δυνατή φωνή ο Κύριος, και δεν βρισκόταν στο μνήμα, όπως μυθολογούν τα παιδιά των ειδωλολατρών Ελλήνων. Και η κραυγή του Κυρίου, ήταν προτύπωση της μεγάλης σάλπιγγας που πρόκειται να ηχήσει κατά την κοινή ανάσταση. Θεοπρεπής και βασιλική η εντολή».
«Κραύγαζε με δυνατή φωνή», λέει ο Ευθύμιος Ζιγαβηνός, «δείχνοντας ότι καλεί την ψυχή που δεν είναι παρούσα, αλλά απούσα μακρυά. Και για να ακούσουν όλοι οι παρόντες την εξουσιαστική αυτή διαταγή, και όταν δουν το έργο να πραγματοποιείται, να εννοήσουν γι’ Αυτόν κάτι το υψηλό και θεοπρεπές».
Πολύ χαρακτηριστικό για την περίπτωση είναι αυτό που λέει ο Θεοφάνης ο Κεραμεύς: «Όταν ανέστησε τη θυγατέρα του Ιαείρου, και όταν έδωσε πάλι ζωή στον γιό της χήρας, δεν φαίνεται να έκραξε με δυνατή φωνή, αλλά κρατώντας το χέρι και με ήρεμη φωνή, στη μεν θυγατέρα είπε Κοριτσάκι σήκω· (Ματθ. θ” 25), στον δε γιό «Σου λέω, σήκω επάνω» (Λουκ. ζ” 14). Όμως έδώ, στον Λάζαρο φώναξε με δυνατή φωνή. Γιατί; Διότι εκείνοι είχαν πρόσφατα πεθάνει και η ψυχή τους βρισκόταν πλησίον του σώματος (διότι η φωνή των Πατέρων μας πείθει πως μέχρι την τρίτη ημέρα η ψυχή επισκέπτεται το σώμα της), την ψυχή όμως του Λαζάρου καλώντας την από μακρυά, έκραξε με δυνατή φωνή. Και επειδή είχε πει πριν στους Ιουδαίους πως πλησιάζει ο καιρός, έφτασε κιόλας, που οι νεκροί θα ακούσουν τη φωνή του Υιού του Θεού, και όσοι την ακούσουν θα ζήσουν (Ιωάν. ε 25), εκπληρώνει την υπόσχεση. Και με την ισχυρή φωνή χαρίζει ζωή στον νεκρό, για να γίνει γνωστό ότι, όπως ακριβώς ο Πατέρας, έτσι και ο Υιός, σ” όσους θέλει δίνει ζωή. Αυτή η φωνή θα ακουστεί σαν σάλπιγγα κατά την τελευταία ημέρα και θα αναστηθούν οι νεκροί. Ίσως πάλι ο Χριστός να κραύγασε με δυνατή φωνή θέλοντας να επισημάνει πως ο λόγος Του είναι δραστήριος και μέγας και ισχυρός».
Ας έλθουμε όμως τώρα και στα ίδια τα λόγια του Κυρίου που τα είπε κραυγάζοντας. Δηλαδή τις τρεις λέξεις «Λάζαρε, δεύρο έξω».
Ο ιερός Θεοφύλακτος σημειώνει σχετικά: «Δεν είπε, στο όνομα του Πατέρα μου, Λάζαρε έλα έξω, ούτε, Πατέρα, ανάστησέ τον, αλλά με αυθεντία, φράσσοντας όλα τα στόματα που έλεγαν πως Αυτός είναι κατώτερος από τον Πατέρα. Διότι τί θα γινόταν ίσο αυτής της εξουσίας, από το ότι διαλεγόταν με τον πεθαμένο σαν να ήταν ζωντανός και έλεγε, Λάζαρε έλα έξω; Και πραγματοποιήθηκε ο λόγος τώρα, που λέει έρχεται ώρα, που οι νεκροί θα ακούσουν τη φωνή του Υιού του Θεού, και όσοι την ακούσουν θα ζήσουν. Διότι, για να μη νομίσει κανείς ότι από άλλον έλαβε την ενέργεια, προλέγει αυτό, το οποίο επρόκειτο να δείξει με τα έργα.
Και ο Ευθύμιος Ζιγαβηνός γράφει: «Και δεν είπε, «Αναστήσου», αλλά έλα έξω. Διαλέγεται με τον πεθαμένο, σαν να είναι ζωντανός. Διότι στον Θεό οι νεκροί ζουν».
Κατ’ εξαίρεση, τον Λάζαρο τον φωνάζει με το όνομά του. Γιατί; Απαντά ο Απολινάριος Λαοδικείας: «Το να τον καλέσει με το όνομά του τον νεκρό, ήταν σημείο της φιλίας. Διότι, τον μεν νεαρό, που ανέστησε, τον καλούσε νεανίσκο λέγοντας Σου λέω νεανίσκε, σήκω (Λουκ. ζ” 4), και το ίδιο και την κόρη «κορίτσι, σε διατάζω να σηκωθείς» (Μάρκ. ε” 41), όμως τον φίλο… τον προσκαλεί με το όνομα, για να είναι σημάδι της αναστάσεως εκείνων που ονομάζονται από τον Κύριο φίλοι Του».
Γιατί ο Κύριος μόνο μια φορά είπε αυτά τα λόγια και όχι περισσότερες; «Δεν διπλασίασε τον λόγο», λέει ο ιερός Χρυσόστομος, «για να αναστηθεί μόνο ένας και να μη τρέξει στον δρόμο άτακτα το σύνολο των νεκρών. Ζητώ έναν νεκρό, να μη έλθετε όλοι. Διότι ο καιρός για πρόσκληση όλων δεν έχει ακόμη φθάσει».
Τέλος, για τον λόγο του Κυρίου προς τον νεκρό Λάζαρο ο άγιος Αμφιλόχιος Ικονίου λέει: «Ο Δεσπότης είναι που καλεί, και κανένας δεν αντιλέγει. «Λάζαρε, έλα έξω” και πληροφόρησε την αδελφή σου Μάρθα ότι διατάζω και δεν παρακαλώ. Λάζαρε, έλα έξω, βγες, πριν να κατέβω εγώ. Σ” εσένα ο αρραβώνας, σ’ εμένα το τέλειο. Λάζαρε, έλα έξω.
Κι εσύ, φίλε, που ακούς το Λάζαρε, έλα έξω, μη νομίσεις πως ο Κύριος το επανέλαβε πολλές φορές. «Μια φορά μίλησε» (Ψαλμ. ξα” 12) κι αυτόν που έπλασε τον ανέστησε. Ούτε, βέβαια, έκλαψε όπως ο Ηλίας (Γ” Βασ. ιζ” 20), ούτε ήταν σε απορία όπως ο Ελισαίος (Δ” Βασ. δ” 27). Με μια φωνή ξύπνησε αυτόν που κοιμόταν κοντά του λέγοντας Λάζαρε, έλα έξω. Ένας ο λόγος και διάφορα τα θαύματα που έκανε. Μόνο που φώναξε ο Κύριος «Λάζαρε, έλα έξω» κι αμέσως συμπληρωνόταν οι σάρκες του, ξαναφυτεύονταν οι τρίχες, οι αρμοί του σώματος ξανασυνδέονταν, οι φλέβες ξαναγέμιζαν με καθαρό αίμα. Ο άδης από κάτω κλαίγοντας προέπεμπε τον Λάζαρο. Η ψυχή του Λαζάρου που ήταν φυλακισμένη και παρηγορούμενη από τους αγίους Αγγέλους, ξαναέμπαινε μέσα στο σώμα του ιδίου. Και το πιό ένδοξο από όλα ήταν το ότι ήταν δεμένος από παντού στα πόδια και στο πρόσωπο με ταινίες, και βάδιζε χωρίς να εμποδίζεται».
(Γ. Β. Μαυρομάτη, «Η Ανάσταση του Λαζάρου», εκδ. «Τέρτιος»)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου